Windykacja sądowa

Jeśli Twój dłużnik nie zareagował na próbę polubownego rozwiązania sporu, nie pozostaje Ci nic innego, jak skierować sprawę do sądu. Czasami dopiero wtedy windykacja przynosi skutek, jednak pod warunkiem, że poprawnie przeprowadzisz cały proces. Dowiedz się, jak to zrobić i jak wygląda rozprawa w sądzie za długi.

Czym jest windykacja należności?

Windykacja należności to inaczej proces odzyskania długu, który składa się z trzech podstawowych etapów: windykacji polubownej, windykacji sądowej i egzekucji komorniczej. To ile etapów windykacji będzie potrzebne, zależy od tego, kiedy należność zostanie uregulowana.

Wielu windykatorów już dawno zwróciło uwagę na niepokojący trend związany z nawykami płatniczymi polskich kontrahentów. Okazuje się bowiem, że coraz więcej z nich przeprowadza transakcje, niekoniecznie stawiając przy tym na uczciwość, bo albo wyraźnie zwlekają z zapłatą, albo nie płacą w ogóle.

Mało kto w takiej sytuacji nie podejmie żadnych kroków windykacyjnych. Na samym początku będzie to etap polubowny, z którym większość wierzycieli nie ma problemu, ba – wielu z nich stosuje windykację miękką nie do końca świadomie, ponieważ jej elementami są tak prozaiczne i naturalne czynności, jak:

• nawiązanie kontaktu z dłużnikiem z prośbą o uregulowanie zadłużenia;
• przypomnienie o zapłacie;
• wezwanie do zapłaty.

Nie zawsze jednak przynoszą one pożądane skutki, a dłużnik w dalszym ciągu może uchylać się od zapłaty. W takim wypadku należy postarać się o sądowy nakaz zapłaty. W celu uzyskania nakazu zapłaty lub wyroku należy rozpocząć windykację sądową.

Niektórzy już w tym momencie wycofują się z dalszej walki o swoje pieniądze, myśląc, że już nic więcej nie można zrobić. Tylko że to nie prawda. W takich okolicznościach należy skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.

Co to jest windykacja sądowa?

Postępowanie sądowe to drugi etap windykacji, który otwiera przed Tobą możliwość ściągnięcia długu na drodze prawnej. Niekiedy jest to jedyny środek, który działa mobilizująco na dłużników nierespektujących terminów płatności.

Brak porozumienia między Tobą a dłużnikiem może doprowadzić do konieczności zaangażowania w sprawę komornika. Wszczęcie egzekucji komorniczej nie jest możliwe bez tytułu egzekucyjnego, a ten zyskasz jedynie poprzez rozpoczęcie i zakończenie postępowania sądowego.

Co więcej, sam tytuł egzekucyjny nie oznacza, że komornik ma prawo zająć wierzytelność. Żeby tak się stało, należy opatrzyć go w klauzulę wykonalności. Staje się on wówczas tytułem wykonawczym niezbędnym do przeprowadzenia egzekucji komorniczej, która jest ostatnim etapem windykacji prawnej.

Przed skierowaniem sprawy na drogę sądową warto dowiedzieć się dokładnie, jakie działania powinny być podjęte na etapie polubownym.

Zanim zaczniesz windykację sądową

Do każdej czynności prawnej musisz się odpowiednio przygotować. Przed wniesieniem pozwu o zapłatę rozeznaj się w istotnych kwestiach, a mianowicie dowiedz się, czy:

• dłużnik ogłosił upadłość – jeśli tak, sąd oddali powództwo;
• nastąpiło przedawnienie długu – jeśli tak, sąd oddali powództwo;
• wysłałeś dłużnikowi wezwanie do zapłaty listem poleconym – musisz wykazać w pozwie, że najpierw windykowałeś dłużnika polubownie, wymagają tego przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego.

Jak wygląda rozprawa w sądzie za długi?

Windykacja sądowa ma jedno główne założenie, którym jest dochodzenie należności przy wsparciu wymiaru sprawiedliwości. Lecz nie każda osoba zdaje sobie sprawę z tego, jak wygląda rozprawa w sądzie za długi.

Ogólnie rzecz biorąc, niezależnie od trybu postępowania sądowego najważniejsze czynności związane z tą procedurą będą niezmienne. Można więc powiedzieć, że windykacja sądowa zawsze będzie składać się z kilku istotnych punktów. 

1. Wniesienie pozwu o zapłatę do sądu.
2. Wydanie tytułu egzekucyjnego (nakaz zapłaty, wyrok, wyrok zaoczny).
3. Uprawomocnienie się tytułu egzekucyjnego.
4. Wysyłka do dłużnika sądowego nakazu zapłaty, po którym dłużnik powinien dobrowolnie uregulować należność.
5. Jeśli dłużnik nie zapłaci, następuje nadanie klauzuli wykonalności (tytuł wykonawczy).
6. Komornik wszczyna postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego.

Aby zapoczątkować windykację sądową, musisz złożyć pozew o zapłatę, w którym jasno i precyzyjnie określisz swoje żądanie wraz z dokładną kwotą roszczenia. 

Windykacja sądowa – jakie tryby postępowania?

Odzyskanie długu w postępowaniu sądowym co do zasady odbywa się w trybie zwykłym z  rozprawą. Jest to też pierwsze skojarzenie przychodzące do głowy osobom, które wyobrażają sobie przebieg windykacji sądowej. Ale wyróżniamy też inne tryby postępowania sądowego, a te najważniejsze krótko opiszemy.

Dla spraw niemających zawiłego charakteru, gdzie zasadność roszczenia jest jednoznaczna, prawo przewidziało także postępowanie nakazowe, upominawcze czy elektroniczne postępowanie upominawcze, które jak sama nazwa wskazuje, przeprowadzane jest w całości w formie elektronicznej.

Elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU)

W elektronicznym postępowaniu upominawczym możesz uzyskać nakaz zapłaty, ale zdecydowanie szybciej niż w zwykłym trybie. Co więcej, cała procedura realizowana jest w formie elektronicznej, co sprawia, że nie musisz osobiście stawiać się na rozprawach. 

Sprawy w tym trybie prowadzone są przez e-sąd, czyli Sąd Rejonowy w Lublinie, i jest to jedyny właściwy sąd dla elektronicznego postępowania upominawczego, obejmujący swoim zakresem cały kraj, bez względu na wysokość roszczenia. 

EPU może być wszczęte, jeśli:

• Twoje roszczenie stało się wymagalne w okresie 3 lat przed dniem wniesienia pozwu o zapłatę,
• Twoje roszczenie jest tak oczywiste i nie budzi żadnych wątpliwości, że sprawa nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego.

Windykacja sądowa w EPU jest wygodna i znacznie obniża koszty związane z postępowaniem sądowym – opłata sądowa wynosi zaledwie 1,25% wartości przedmiotu sporu, lecz nie mniej niż 30 zł.

Postępowanie nakazowe

Tryb postępowania nakazowego przeznaczony jest wyłącznie dla roszczeń pieniężnych z solidnym zapleczem dowodowym. Podobnie jak w przypadku EPU, nie ma tu rozprawy sądowej, a rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym.

Windykacja sądowa w trybie nakazowym wymaga załączników, które potwierdzają zasadność roszczenia, np.:

• niezapłacona faktura (w niektórych przypadkach wraz z dowodem, że dłużnik ją otrzymał),
• potwierdzenie odbioru wezwania do zapłaty przez dłużnika,
• uznanie długu, np. pisemne oświadczenie dłużnika czy wiadomość z prośbą o rozłożenie długu na raty,
• zabezpieczenie w formie weksla.

W postępowaniu nakazowym sąd wydaje nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym, który z chwilą wydania staje się tytułem zabezpieczenia, który jest wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.

Uzyskanie takiego tytułu będzie równoznaczne z możliwością zabezpieczenia Twojego roszczenia pieniężnego przez komornika, który może w ramach tego dokonać zajęcia majątku dłużnika, na przykład rachunku bankowego dłużnika.

Jednak jeżeli nakaz zapłaty został wydany na podstawie czeku bądź weksla, staje się on tytułem egzekucyjnym, który wymaga wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Postępowanie upominawcze

Ten tryb postępowania stosuje się w przypadku roszczeń pieniężnych, które według treści pozwu są zasadne, nie wzbudzają wątpliwości, a ich zaspokojenie nie zależy od świadczenia wzajemnego. Tu również sprawa rozpatrywana jest na posiedzeniu niejawnym.

Postępowanie upominawcze będzie dla Ciebie odpowiednim trybem, jeśli nie dysponujesz mocnymi dowodami, których wymaga postępowanie nakazowe (tu wystarczy np. faktura).

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym również musi być wyposażony w klauzulę wykonalności, aby można było wszcząć postępowanie egzekucyjne.

Postaw na windykację

Samodzielna windykacja należności, czy to polubowna, czy wszczęcie postępowania sądowego, wiąże się ze sporym nakładem stresu i niepewności co do finału sprawy. Przyczyniają się do tego choćby liczne zawiłości prawne czy silny opór ze strony dłużnika.

Aby tego uniknąć, najlepiej nawiązać współpracę z firmą windykacyjną, która fachowo i w sposób profesjonalny poprowadzi za Ciebie każdy etap windykacji, a podkreślmy, przeprowadzenie windykacji miękkiej jest warunkiem koniecznym dla przychylności sądu.

Firmy i kancelarie windykacyjne udzielają skutecznej pomocy. Pamiętaj również, że umiejętnie poprowadzona windykacja polubowna może sprawić, że dłużnik odda Ci pieniądze już na samym początku batalii, a interwencja sądu (i tym bardziej komornika) nie będzie konieczna.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czym jest windykacja sądowa?

Windykacja sądowa to drugi etap procesu odzyskiwania należności od dłużnika, następujący po windykacji polubownej.

Jakie są etapy windykacji sądowej?

Etapy windykacji sądowej obejmują: złożenie pozwu do sądu, uzyskanie tytułu egzekucyjnego (np. nakazu zapłaty, wyroku), wystąpienie o nadanie klauzuli wykonalności, przekazanie sprawy do komornika — czyli rozpoczęcie egzekucji.

Kiedy trzeba przejść do windykacji sądowej?

Etap windykacji sądowej jest konieczny, jeśli chcesz skierować sprawę do komornika — bez wyroku lub nakazu zapłaty komornik nie podejmie działań.

Jaki jest cel rozpoczęcia postępowania sądowego?

Celem windykacji sądowej jest uzyskanie tytułu egzekucyjnego, takiego jak nakaz zapłaty, wyrok lub wyrok zaoczny.

Czym jest klauzula wykonalności?

Klauzula wykonalności nadana przez sąd przekształca tytuł egzekucyjny w tytuł wykonawczy, który pozwala rozpocząć egzekucję komorniczą.

Co może być podstawą do wydania nakazu zapłaty?

W postępowaniu upominawczym podstawą do wydania nakazu zapłaty może być m.in. niezapłacona faktura.

Co zrobić, jeśli nie udało się odzyskać długu w egzekucji komorniczej?

Jeśli postępowanie egzekucyjne okaże się bezskuteczne, warto sprawdzić majątek dłużnika (np. przez wywiad gospodarczy), ponawiać egzekucję po pewnym czasie, a najlepiej skonsultować sprawę z kancelarią specjalizującą się w trudno odzyskiwanych należnościach.

Ile trwa windykacja sądowa?

To jak przebiega windykacja sądowa i ile trwa, zależy od wielu czynników, m.in. od obciążenia sądu, rodzaju postępowania (np. upominawcze, uproszczone, zwykłe) oraz ewentualnych działań dłużnika (np. złożenia sprzeciwu). W prostych sprawach uzyskanie nakazu zapłaty może zająć kilka tygodni, a cała procedura – od złożenia pozwu do przekazania sprawy komornikowi – zwykle trwa od 2 do 6 miesięcy.