Zatory płatnicze i jak z nimi walczyć na trzy sposoby

Zatory płatnicze są sytuacją, przed którą drży każdy, kto prowadzi własną firmę. Niekontrolowane mocno zaburzają płynność finansową, a w skrajnych przypadkach doprowadzają do upadku przedsiębiorstwa. Na szczęście możesz im zapobiec na trzy różne sposoby.

Zatory płatnicze – co to jest?

Zatory płatnicze to coraz częstsze zjawisko, z którym boryka się duża część przedsiębiorstw, a napięta sytuacja w gospodarce jeszcze bardziej wzmaga ten problem. Niestety zdarzyć się może, że sumienne wykonywanie usług czy uczciwy handel towarami wcale nie zagwarantują Ci dobrej sytuacji finansowej. 

Tak naprawdę spory udział w rozwoju biznesu mają kontrahenci. Ci, płacący na czas, wspierają go. Jednak te osoby, które zwlekają z uregulowaniem rachunku, albo nie płacą wcale – są bezpośrednią przyczyną powstawania zatorów płatniczych.

Zjawisko zatorów płatniczych wpływa nie tylko na pogorszenie stanu Twojego konta, ale również negatywnie odbija się na kontaktach biznesowych z kontrahentami, od których kupujesz towar albo usługę.

Otrzymaj zapłatę faktury przed terminem płatności

Zatory płatnicze mogą dotyczyć zarówno mniejszych firm, jak i większych przedsiębiorstw. Ważne, by w porę je zlokalizować i wiedzieć skąd się biorą.

Skąd się biorą zatory płatnicze?

Przyczyn powstawania zatorów płatniczych można upatrywać przede wszystkim w problemach finansowych płatników, którzy nie mają z czego zapłacić. Czasem wynikają one ze świadomego zaniedbania, jednakże nie brakuje również takich osób, którym splot niekorzystnych, losowych zdarzeń zafundował uszczuplenie portfela.

Co jeszcze należy do przyczyn zatorów płatniczych?

• wymuszenie kredytu kupieckiego, który jest niczym innym jak kredytem za darmo,
• niewłaściwa strategia finansowa firmy, która uzależnia rozliczanie się z dostawcami od terminowej spłaty ze strony swoich kontrahentów,
• trudna sytuacja gospodarcza w kraju, np. rosnąca inflacja,
• nieuczciwość płatników, którzy zwlekają z zapłatą tak długo jak jest to możliwe,
• brak weryfikacji nowych kontrahentów, co skutkuje współpracą z zadłużonymi, niesprawdzonymi podmiotami.

Trzy sposoby na zatory płatnicze

Wystawiając faktury z odroczonym terminem płatności, musisz mieć świadomość ryzyka, że Twój kontrahent nie zapłaci należności w terminie określonym na fakturze. Sytuacja nie jest jeszcze aż tak zagrażająca, jeśli płatnik ten odpowiada za niewielki procent przychodu firmy. Problem jednak pojawia się wtedy, kiedy klient jest znaczącą częścią zysków przedsiębiorstwa. 

Zatorów płatniczych najlepiej całkowicie unikać. W większości przypadków wystarczy odpowiednia weryfikacja kontrahentów. Jeśli zatory płatnicze są problemem w Twojej firmie z uwagi na długie terminy płatności faktur, możesz skorzystać z faktoringu. Ostatecznie, w przypadku zwłoki w stosowanych terminach zapłaty rozważ opcję windykacji.

Weryfikacja kontrahentów

Skutecznym działaniem nastawionym na prewencję w biznesie jest skrupulatna weryfikacja kontrahenta przed nawiązaniem z nim współpracy. Chodzi o sprawdzenie go pod kątem wypłacalności, nawyków płatniczych, potencjalnego zadłużenia i ogólnej wiarygodności. To wielokrotnie uchroniło przedsiębiorców przed opłakanymi skutkami nieudanej kooperacji.

Nie chcemy wrzucać wszystkich do jednego worka. Dlatego, jeśli wyjątkowo zależy Ci na danym kliencie, spróbuj poznać powód powstania zaległości i zweryfikuj jego aktualną sytuację finansową.

Jak możesz sprawdzić kontrahenta?

• krajowe rejestry dłużników – instytucje państwowe prawnie uregulowane.  Sprawdzanie firmy w tym przypadku jest odpłatne;
• Krajowy Rejestr Zadłużonych – publiczny portal, który umożliwia wyszukanie ujawnionych postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych, o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej oraz egzekucyjnych;
• giełdy długów – rejestr informacji gospodarczych, który daje możliwość sprzedaży wierzytelności w drodze cesji wierzytelności;
• CEiDG – elektroniczny rejestr polskich przedsiębiorców;
• KRS – rejestr publiczny prowadzony przez wybrane sądy rejonowe i Ministerstwo Sprawiedliwości;
• opinie w internecie – należy jednak podejść do nich z dystansem, ponieważ nierzadko są działaniem konkurencji bądź osób, które z jakichś powodów celowo chcą zaszkodzić danej firmie;
• prywatne systemy weryfikacji kontrahentów – płatne bazy informacji o polskich firmach;
• reputacja firmy wśród jej kontrahentów.

Weryfikacja potencjalnych kontrahentów pozwala ocenić, któremu klientowi warto zaufać, a wobec którego trzeba zachować wszelkie środki ostrożności. Pamiętaj, że nawet rzetelny kontrahent może, spowodować zatory płatnicze jeśli termin zapłaty faktury lub rachunku jest bardzo odległy. W takich wypadkach doskonale sprawdza się faktoring dla firm.

Faktoring a zatory płatnicze w firmie

Gdy między Tobą a kontrahentem zaszła już transakcja sprzedaży, a faktura z odroczonym terminem płatności została wystawiona, możesz w prosty sposób otrzymać należne pieniądze niemalże od ręki. Mowa o faktoringu, który jest doskonałym sposobem na finansowanie zewnętrzne firm.

Korzystając z faktoringu, zyskujesz:

• rozwiązanie problemów z zatorami płatniczymi,
• poprawę płynności finansowej,
• zdyscyplinowanie płatników (kontrahenci wiedzą, że firmy faktoringowe monitorują płatności i potrafią skutecznie je egzekwować),
• zastrzyk gotówki bez zdolności kredytowej. 

Faktoring sprawdza się w przypadku nieprzeterminowanych faktur, ale jeśli masz kontrahenta, który zwleka z zapłatą mimo tego, że termin zapłaty dawno minął, skorzystaj z windykacji.

Windykacja niezapłaconych faktur

Do największych przeszkód finansowych hamujących rozwój firmy należą niezapłacone w terminie faktury – wynika z badania Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej i NFG. Odroczona płatność jest sporym udogodnieniem dla kontrahentów. W końcu otrzymują oni darmowe kredytowanie. Bez odsetek i bez ograniczeń. Większość skorzystałaby z tak atrakcyjnych warunków umowy.

Wszystko idzie dobrze, dopóki nie mija termin płatności, a pieniędzy za towar nie ma na koncie bankowym. W konsekwencji Twoja płynność finansowa zostaje poważnie zachwiana, a wizja powstania zatorów płatniczych staje się coraz bardziej realna.

Oddanie przeterminowanych faktur firmie windykacyjnej to rozwiązanie, z którego chętnie korzysta sektor MŚP, jak i duże przedsiębiorstwa.  Windykacja należności to skuteczny sposób na odzyskanie pieniędzy, które firma może przeznaczyć na dowolny cel.

W ramach współpracy takie firmy odzyskują pieniądze od dłużników zarówno w sposób polubowny (np. wysyłając wezwanie do zapłaty), który nie nadwyręża relacji z kontrahentem, jak i sądowy, gdy klient nie zareagował na windykację miękką.  Do windykatorów należy ustalenie harmonogramu spłaty długu, działając na korzyść obu stron.

Poza tym, jeśli będziesz zbyt długo zwlekać, dług ulegnie przedawnieniu i już nigdy nie odzyskasz swoich pieniędzy.

Czym grożą zatory płatnicze?

Brak stosownej reakcji na zatory płatnicze wiąże się z konsekwencjami dla przedsiębiorstwa. Cierpią inwestycje, relacje z partnerami biznesowymi, a także samo zaopatrzenie firmy w niezbędne towary (np. zakup potrzebnego sprzętu). 

Skutkami zatorów płatniczych dla firmy mogą być:

— niewypłacalność;

— zachwiana płynność finansowa;

— utrata wiarygodności;

— pogorszenie relacji biznesowych z kontrahentami;

— zerwanie współpracy z dostawcami;

— brak środków na wypłaty dla pracowników;

— zahamowanie rozwoju;

— odejście pracowników.  

Do najgorszego z następstw należy rzecz jasna zamknięcie działalności, czyli bankructwo. 

Ustawa o zatorach płatniczych w 2024 roku

Z początkiem roku 2023 weszła w życie ustawa z 4 listopada 2022 r., a dokładniej wszystkie przepisy, które znowelizowały ustawę o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. W celu ograniczenia zatorów płatniczych jeszcze mocniej doprecyzowano oraz uproszczono dotychczasowe regulacje, dzięki czemu eliminowanie zastojów finansowych stanie się szybsze i łatwiejsze.

Wprowadzone zmiany wyglądają następująco:

• prezes urzędu ochrony konkurencji otrzymuje większe uprawnienia co do kontroli opóźnień ze spełnieniem świadczeń pieniężnych oraz stosowania kar pieniężnych w przypadku wystąpienia opóźnień w płatnościach,

• przeliczanie wartości wymagalnych świadczeń pieniężnych niespełnionych oraz spełnionych po terminie na złote na podstawie średniego kursu Narodowego Banku Polskiego – uwzględniony zostaje przy tym kurs z ostatniego dnia roboczego okresu objętego postępowaniem prezesa UOKiK w stosunku do świadczeń pieniężnych niespełnionych w okresie objętym tym postępowaniem,

• wprowadzenie wymogu co do treści składanych sprawozdań o terminach zapłaty wykorzystywanych w relacjach B2B – należy wyszczególnić te płatności, w których właściciel firmy składający zeznanie bądź jego kontrahenci dokonali opóźnienia,

• zdjęcie zakazu handlu wierzytelnościami w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem jest duży przedsiębiorca a wierzycielem przedsiębiorstwo MŚP – zastrzeżenie umowne, które wyłącza lub wprost ogranicza prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, jest bezskuteczne, gdy nie nastąpiła zapłata, a termin płatności minął. Przepis ten nie odnosi się do transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny.