Wierzyciel – kto to
i jakie ma prawa?
i jakie ma prawa?
Wielu osobom słowo wierzyciel kojarzy się z natarczywymi telefonami, osobistymi wizytami i nękającymi SMS-ami. Okazuje się jednak, że współczesny wizerunek wierzyciela znacznie odbiega od tego stereotypowego. Jakby tego było mało, wierzycielem może stać się każdy z nas. W niniejszym artykule skupimy się na tym, kim jest wierzyciel, jakie prawa ma wierzyciel i wiele innych.
Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych posiłkuje się poniższą definicją wierzyciela:
„…rozumie się przez to osobę fizyczną, której wierzytelność została stwierdzona tytułem wykonawczym, osobę fizyczną wykonującą działalność gospodarczą, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą lub stosunkiem prawnym przysługuje wierzytelność, oraz organ właściwy wierzyciela w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów”.
Definicja
Wierzyciel to zatem każda osoba prawna bądź fizyczna, którą łączy z dłużnikiem stosunek prawny, zwany również zobowiązaniowym, z którego mocy wynika, że wierzyciel ma prawo do żądania od swojego dłużnika, aby istniejące wobec niego świadczenie spełnić.
Ciekawą perspektywę prezentuję słownik języka polskiego PWN, który to z kolei definiuje wierzyciela w ten sposób: „Jest to osoba fizyczna lub prawna, u której ktoś zaciągnął dług”.
Wbrew powszechnemu przekonaniu, wierzyciel nie jest tylko i wyłącznie pracownikiem firmy windykacyjnej. Może być nim każda osoba fizyczna lub prawna, czyli np. firma udzielająca pożyczek, dowolny bank, SKOK lub przedsiębiorstwo, które posiada osobowość prawną.
Przykład
Pan Mateusz jest właścicielem firmy transportowej. W styczniu 2022 r. wyświadczył usługę dla firmy X. W związku z tym wystawiona została faktura VAT na 5 tys. zł, która zakładała, że termin płatności za świadczenie upływa po 14 dniach od jej wystawienia. Jeśli faktura wystawiona została z datą 10 stycznia, to tego dnia pan Mateusz stał się wierzycielem dla firmy X.
Wychodzi więc na to, że wierzycielem może być zarówno osoba fizyczna, jak i firma, bank czy jakakolwiek komórka organizacyjna, która może świadczyć usługi, udzielić pożyczki czy sprzedać towar, w wyniku czego jedna ze stron będzie mogła wymagać od drugiej spełnienia ustalonego wcześniej zobowiązania, np. spłaty pożyczki z odsetkami, opłacenie faktury, opłata za czynsz itp.
Windykator często określany jest wierzycielem i na odwrót – jest to błąd.
Windykator to osoba, która (jak sama nazwa wskazuje) zajmuje się windykacją, czyli innymi słowy – odzyskiwaniem należności. Owszem, może być to wierzyciel, ale nie musi.
Funkcję windykatora może też pełnić kancelaria prawna specjalizująca się w windykacji, a także profesjonalna firma windykacyjna, która to również może w imieniu wierzyciela zawodowo żądać spełnienia świadczenia od dłużnika.
Sprawdź: Jak odzyskać pieniądze od dłużnika?
Odpowiedź na to pytanie jest prosta – nie ma żadnego obowiązku podejmowania działań, które mają doprowadzić do odzyskania należności. Wyjątkiem od reguły, w tym przypadku, będą jedynie wierzytelności administracyjne, takie jak zaległe podatki, mandaty czy alimenty.
W praktyce wyróżniamy kilka rodzajów wierzycieli, a należą do nich:
To, co możemy legalnie zdefiniować zgodnie z Kodeksem cywilnym, jest stosunek zobowiązaniowy. Według przepisu art. 353 k.c. – wierzyciel jest uprawniony do tego, aby żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik ma obowiązek to świadczenie spełnić.
Z tego tytułu wynika, że zobowiązanie jest niczym innym jak stosunkiem prawnym między dłużnikiem a wierzycielem.
Ponadto kwestią, która powinna nam nieco ułatwić całą semantykę związaną z pojęciem wierzyciel, powinno być nazewnictwo zobowiązania, która jest różnie pojmowane wśród wierzycieli i wśród dłużników.
Zobowiązanie dla dłużnika będzie długiem, a dla wierzyciela wierzytelnością.
Co może być przedmiotem zobowiązania?
Zgodnie z art. 353 ust. 2 k.c. – będzie to każde świadczenie, które polega na działaniu lub zaniechaniu. Świadczeniem określa się zachowanie dłużnika, które zgodne jest z treścią zobowiązania i polega na zadośćuczynieniu godnemu ochrony interesu wierzyciela.
Odzyskaj pieniądze od dłużnika
Znając wszystkie 4 rodzaje wierzycieli: wierzyciel osobisty, wierzyciel hipoteczny, wierzyciel alimentacyjny oraz wierzyciel rzeczowy, nie sposób pominąć kwestię wierzytelności. Jej typów jest niewiele, bo tylko dwa, ale w procesie odzyskiwania należności mają niebagatelne znaczenie.
Ponadto warto rozgraniczyć, czym jest wierzytelność, a czym należność. Wierzytelność może być pieniężna, a także niepieniężna. Należność natomiast będzie wiązać się tylko z zobowiązaniem finansowym.
Czytaj więcej: Wierzytelność a należność - czym się różnią?
Podstawowym prawem wierzyciela, które nie podlega żadnej dyskusji, jest prawo do żądania od dłużnika świadczenia.
W sytuacji, kiedy niewypłacalny kontrahent zwleka z wywiązaniem się ze swoich zobowiązań, wierzyciel zyskuje uprawnienie do sięgnięcia po środki, które mają na celu dochodzenie do odzyskania swojej należności.
Wierzyciel ma m.in. prawo do:
Sprawdź również: Windykacja polubowna - co to jest?
Do jednego z wielu praw wierzyciela należeć będzie również prawo do przelania uprawnień do wierzytelności na osobę trzecią w drodze cesji wierzytelności.
Jest to umowa cywilnoprawna, dzięki której obecnie uprawniona do egzekwowania długu osoba przenosi, za wcześniejszą opłatą bądź nie, wszelkie prawa dotyczące wierzytelności na kogoś innego. Nie musi o tym informować swojego dłużnika — ale dobrze by było, aby zrobił to nabywca wierzytelności.
Samodzielna windykacja to w praktyce czasochłonny i wyczerpujący proces.
Najrozsądniejszym wyjściem dla wierzycieli jest powierzenie swojej wierzytelności kompetentnej firmie windykacyjnej.
Odzyskiwanie należności z pomocą tego typu działalności cechuje się wysoką skutecznością i dużą szansą na sukces. W sytuacji gdy taka firma przejmie sprawę, zyskuje miano wierzyciela i dysponując odpowiednimi narzędziami, prowadzi całą sekwencję czynności, które mają przekonać bądź zmusić (zgodnie z przepisami i etyką) dłużnika do zapłaty.
Dowiedz się: Jak działają firmy, które ściągają długi?
Załóżmy, że wszelkie polubowne rozwiązania nie przyniosły satysfakcjonującego rezultatu. Wierzyciel postanowił złożyć pozew o zapłatę do sądu, zaś sąd w przypadku braku reakcji dłużnika, nadaje wyrokowi lub nakazowi klauzulę wykonalności, otwierającą komornikowi drogę do egzekucji długu z majątku dłużnika.
Wspominaliśmy już o tym, że wierzyciel może mieć swój wkład w przedsięwzięcie i zdecydować o tym, skąd mają pochodzić wyegzekwowane środki.
Należeć będą do nich:
Autorka artykułu:
Klaudia BorkiewiczRedakcja CashFix to zespół zaangażowanych autorów, a także cenionych współpracowników. Jesteśmy dumni z bogatego dziedzictwa artykułów, które tworzymy. Naszym celem jest wspieranie naszych czytelników w podejmowaniu mądrych decyzji finansowych, dostarczanie rzetelnych, aktualnych i wartościowych treści dotyczących zarządzania finansami.
[email protected]Sprzedaż faktur to sposób, na poprawę płynności finansowej Twojego przedsiębiorstwa. Dowiedz się, jak działa to rozwiązanie i gdzie znaleźć oferty.
Dotrzymywany przez kontrahentów termin płatności faktury jest korzystny dla prowadzenia biznesu. Co robić, gdy klient nie płaci za fakturę na czas?
Wierzytelność często mylona jest z należnością i na odwrót. Dowiedz się, czym różnią oraz kim jest dłużnik, a kim wierzyciel?