Jak odzyskać pożyczone pieniądze?

Arek pilnie potrzebuje gotówki na naprawę samochodu. Pożyczysz mu. To przecież Twój brat. Kuzynka prosi o pożyczkę na swoją firmę. Mówi, że lada moment wszystko odda. Przyjaciel prosi Cię o 20 tys. „na przeżycie”. Pomożesz, bo przecież musi coś jeść. Minął czas, a pieniędzy nadal brak. Jak odzyskać pożyczone pieniądze bez umowy i z umową pisemną?

Jak odzyskać pożyczone pieniądze?

Korzystanie z usług pożyczkowych już na zawsze wpisało się w naszą codzienność. 

Trend ten zdaje się z roku na rok wzrastać, a rosnąca inflacja coraz śmielej popycha Polki i Polaków w kierunku instytucji udzielających wsparcia finansowego w tej właśnie formie. 

To tylko jedna z dostępnych opcji, gdyż zgodnie z literą polskiego prawa udzielać pożyczek nie musi wyłącznie bank, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa czy inny podmiot pozabankowy. Może to zrobić również osoba prywatna. 

Ponadto pożyczka może zostać zrealizowana w obrębie każdej relacji, a mianowicie:

• między osobami prywatnymi (np. gdy doszło do zawarcia umowy pożyczki między bratem a siostrą);
• pożyczka między firmami (B2B);
• pożyczka między firmą a osobą prywatną (np. gdy właściciel firmy A pożyczył pieniądze swojemu przyjacielowi).

Pewnie, zdarza się, że pożyczkobiorca spłaca swój dług wobec pożyczkodawcy zgodnie z ustalonymi warunkami. 

Jednakże często dochodzi do sytuacji, w której zaufanie mimo solidnych fundamentów zostaje zrujnowane, a pieniędzy ani widu, ani słychu. 

Kiedy jest najlepszy czas na odzyskanie pożyczonych pieniędzy?

Jeśli to Ty jesteś osobą, która udzieliła komuś pożyczki, wiedz, że czas może być albo Twoim sprzymierzeńcem, albo wrogiem. 

Wszystko zależy od tego, jak szybko zdecydujesz się na wyegzekwowanie spłaty od swojego dłużnika. 

Wracając do pytania, odpowiedź jest prosta – im szybciej, tym lepiej. Ale kiedy dokładnie?

Granicę oczekiwania na płatność powinien wyznaczać termin zwrotu pożyczki. Jednak w praktyce nie zawsze się go ustala. Dlatego, gdy:

• termin zwrotu pożyczki został uzgodniony – rozpocznij skuteczną windykację dłużnika zaraz po jego upływie. Po pierwsze, szybkie działanie pozytywnie wpływa na mobilizację osoby zadłużonej. Po drugie, obniża ryzyko roztrwonienia przez nią swojego majątku.
  
• brak terminu zwrotu pożyczki – według art. 455 kodeksu cywilnego, jeśli termin zapłaty nie został oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, dłużnik powinien uregulować zobowiązanie niezwłocznie po tym, gdy go do tego wezwiesz. 

Wezwanie do zapłaty sporządzane jest zwykle w formie pisemnej wraz z terminem płatności. Niemniej jednak polskie prawo nie przewiduje jakiejś szczególnej formy tej czynności. 

Dlaczego nie warto zwlekać?

W teorii wszystko wydaje się proste i oczywiste, choć rzeczywistość niekiedy bywa zgoła inna. Bo umówmy się – rzadko kiedy pożyczamy pieniądze zupełnie obcym ludziom. 

W związku z tym, dłużnikami są najczęściej osoby z naszego bliskiego otoczenia, czyli rodzice, znajomi, rodzeństwo czy partnerzy biznesowi. Wówczas odzyskanie pożyczonych pieniędzy staje się ciężkim wyzwaniem ze względu na osobiste relacje. 

Jednak prędzej czy później coś w wierzycielach pęka i poniekąd zmusza do podjęcia radykalnych czynności mających za zadanie odzyskać pożyczone pieniądze.

Dzieje się tak w chwili, gdy:

— pożyczkodawca sam potrzebuje środków na pokrycie własnych zobowiązań finansowych, a zwrócenie pożyczki znacznie poprawiłoby jego sytuację materialną, lub wręcz ją uratowało, 

— dłużnik nie dokonuje zwrotu pożyczki, mimo że nieustannie wydaje pieniądze na rzeczy, których nie potrzebuje,

— z osobą zadłużoną nie ma żadnego kontaktu, a czasami nie ma również możliwości ustalenia miejsca jej aktualnego pobytu.

Do wszystkich trzech sytuacji najczęściej doprowadza nieumiejętne podejście do osoby, od której żądamy uregulowania zadłużenia, oraz wspomniany wcześniej czas, który „rozlewnia” naszego dłużnika.

4 sposoby na to, jak odzyskać pożyczone pieniądze

Choćby sytuacja, w której się znajdujesz, na pierwszy rzut oka wydawała się beznadziejna, musisz wiedzieć, że istnieją metody, które jak światełko w tunelu dają nadzieję na otrzymanie zwrotu pieniędzy od dłużnika. 

Przedsądowe wezwanie do zapłaty

Idealny dłużnik to taki, który nie tylko odda Ci pożyczkę, ale przede wszystkim zrobi to tak szybko, że nie będzie trzeba się o to dopominać.

Niestety realia nie mają tak utopijnego charakteru. W  większości przypadków będzie trzeba nie raz, nie dwa, ale nawet i kilka razy prosić dłużnika o spełnienie zobowiązania. 

Wezwanie może przybrać różnorodną formę, jednak środowisko prawniczo-windykacyjne zachęca do sformalizowania tego przekazu. Chodzi głównie o to, by wezwanie do zapłaty miało charakter oficjalnego pisma, które przekażesz dłużnikowi listem poleconym z potwierdzeniem odbioru. 

Forma ta w ewentualnym procesie sądowym stanowi wówczas solidny dowód w sprawie. 

Dokument ten powinien zawierać:

• datę oraz miejsce sporządzenia wezwania,
• dane Twoje i dłużnika,
• podstawę, z której wynika roszczenie (np. pożyczka),
• kwotę zadłużenia,
• kwotę odsetek, jeśli zostały naliczone,
• termin spłaty,
• podpis osoby, która wysyła wezwanie.

Dodatkowo warto zamieścić też informację o konsekwencjach, które spotkają pożyczkobiorcę, jeśli ten w dalszym ciągu nie zwróci Ci pieniędzy (np. skierowanie sprawy do sądu). 

Może się zdarzyć, że dopiero gdy Twój znajomy przeczyta, iż ma on obowiązek zwrócić pożyczkę, potraktuje w sprawę poważnie.

Zobacz: Wezwanie do zapłaty – wzór do pobrania

Wpisanie dłużnika do rejestru biur informacji gospodarczych

Metoda ta cieszy się wysoką skutecznością wśród osób, które chcą odzyskać pieniądze pożyczone firmom czy osobom prywatnym. 

I nic w tym dziwnego, bo dłużnik, którego dane widnieją w rejestrach biur informacji gospodarczej, mają w związku z tym poważne problemy, m.in. z:

• zawieraniem umów (np. telekomunikacyjnych), 
• przyznawaniem leasingu bądź kredytów, 
• zaciąganiem pożyczek,
• zakupami na raty.

Dodatkowo, w przypadku firm dotkliwym skutkiem jest utrata kontrahentów zarówno obecnych, jak i potencjalnych. 

Pewnie teraz już rozumiesz, dlaczego Twojemu dłużnikowi może szczególnie zależeć na tym, by nie trafić na taką listę. 

Skierowanie sprawy do sądu

Gdy wszelkie działania polubowne nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, sprawa staje się skomplikowana. W takim przypadku masz tylko jedno wyjście – musisz wymusić na dłużniku zapłatę na drodze postępowania sądowego. 

Sama procedura nie należy do najprostszych, gdyż wymaga dopełnienia niezbędnych formalności i wystarczających materiałów dowodowych. 

Proces sądowy można opisać w następujący sposób:

złożenie pozwu o zapłatę → wydanie przez sąd nakazu zapłaty (tytuł egzekucyjny) → zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności (tytuł wykonawczy) → egzekucja komornicza. 

Oczywiście ostateczny przebieg będzie zależał od tego, czy umowa pożyczki została sporządzona, czy udzielenie pożyczki zaszło bez umowy (lub została ona zawarta bez zachowania formy dokumentowej).  Przeczytasz o tym w dalszej części tekstu.

Wynajęcie firmy windykacyjnej

Jak widać, nie jest wcale łatwo odzyskać pieniądze pożyczone komuś innemu. Trzeba mieć potężne zasoby czasu, odporności psychicznej i determinacji. Mało tego, bez odpowiednich umiejętności i strategii w starciu z opornym dłużnikiem masz małe szanse na powodzenie. 

Nie chcesz brać na swoje barki całego ciężaru związanego z windykacją? A może myślisz, że zostało poczynione wszystko, co w Twojej mocy i czujesz zrezygnowanie? 

Niezależnie od tego, czy próby odzyskania pożyczki zostały przez Ciebie podjęte, czy to dopiero początek walki o własne pieniądze – warto skorzystać z pomocy firm windykacyjnych.

Windykatorzy słyną nie tylko ze swojej wysokiej efektywności, ale też z szerokiej wiedzy, która pozwala dobrać odpowiednie metody windykacyjne indywidualnie do każdej sprawy. 

Co więcej, instytucje windykacyjne od zawsze wzbudzały dużo większy respekt wśród dłużników niż wierzyciele, którzy w przypadku pożyczek nierzadko są osobami bliskimi pożyczkobiorcy lub dobrze mu znanymi.

Jak odzyskać pożyczone pieniądze z umową i bez pisemnej umowy pożyczki?

Jeśli Ty i Twój dłużnik podpisaliście umowę pożyczki w formie pisemnej – nie musisz martwić się odzyskaniem pieniędzy. Sąd w trakcie ewentualnego postępowania uzna dokument jako mocny dowód. Zwłaszcza gdy wartość pożyczki przekracza 1000 zł. 

"Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej".

Art. 720 § 2 k.c.

Warto przy tym pamiętać, że forma dokumentowa niekoniecznie musi być pisemną umową. Może to być także:

• wydruk z rozmowy z komunikatora (np. Facebook, WhatsApp, Discord),
• SMS-y,
• nagrane wiadomości głosowe,
• korespondencja e-mail. 

Świadectwem tego, że umowa pożyczki między Tobą a dłużnikiem została zawarta, będzie chociażby prośba o pożyczenie pieniędzy, ustalenie warunków zwrotu pożyczki czy nawet jakakolwiek odpowiedź uznająca dług po wystosowaniu prośby o jego spłatę. 

Fakt zawarcia umowy pożyczki możesz również udowodnić, przedstawiając dowód wpłaty określonej kwoty na konto dłużnika, np. potwierdzenie przelewu. 

Mimo wszystko ustawa nie zabrania zawarcia umowy pożyczki również w formie ustnej. Miej jednak na uwadze, że tę formę będzie znacznie trudniej przedstawić jako wystarczający dowód w sprawie.

Sprawdź: Odzyskiwanie długów – 6 powodów, dlaczego warto zlecić windykację

Brak umowy pożyczki

A co w sytuacji, kiedy udzielenie pożyczki nie zostało potwierdzone w formie dokumentowej czy elektronicznej? Czy jest jeszcze coś, co można uznać w tym wypadku za dopuszczalny dowód? 

Wygląda na to, że nie ma sytuacji bez wyjścia. I w tym przypadku nie jest inaczej. 

Istnieje bowiem furtka, pozwalająca na przeprowadzenie przez sąd dowodu z przesłuchania stron lub zeznań świadków. 

"Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu".

Art. 74 k.c.