Odsetki od niezapłaconej faktury

Ceny towarów i usług rosną w zatrważającym tempie, a inflacja ani myśli zwalniać. Nie tylko portfele konsumentów zdają się na tym cierpieć – przedsiębiorcy również nie mają lekko. Jednym ze skutków jest problem niezapłaconych faktur, które zwykle regulowane są ze znacznym opóźnieniem. Wiedz jednak, że jako sprzedawca masz prawo naliczyć odsetki. Sprawdź, jak naliczyć ustawowe odsetki od niezapłaconej faktury w 2024 r. 

Kontrahent nie zapłacił w terminie – co robić?

Będąc osobą, która zawodowo zajmuje się sprzedażą towarów lub usług, z pewnością wiesz, co oznacza problem niezapłaconych faktur. Tacy klienci byli, są i będą, a handel z nimi może narazić Twój biznes na dotkliwe straty. 

To dosyć częsty scenariusz. Umowa zawarta z kontrahentem zobowiązuje Cię do odpłatnego wykonania zobowiązania. Ty się wwiązujesz, a on niestety nie. Czy możesz coś zrobić, aby odzyskać swoje pieniądze? Okazuje się, że tak. 

Przede wszystkim niezwłocznie rozpocznij windykację należności. To brzmi poważnie, lecz pierwszy etap zawsze jest polubowny. W pierwszej kolejności spróbuj dowiedzieć się, czy brak zapłaty za fakturę w terminie płatności to jednorazowy incydent, który jest następstwem okoliczności, na które dłużnik nie miał wpływu. Być może warto dać mu wtedy trochę więcej czasu. Zwłaszcza jeśli jest to klient, z którym łączą nas serdeczne stosunki. 

Jednakże, kiedy sytuacja wymyka się spod kontroli, najlepiej podjąć współpracę ze sprawdzoną kancelarią lub firmą windykacyjną. 

Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych

Jeżeli mimo podjętych działań, w dalszym ciągu nie otrzymujesz zapłaty za wykonaną usługę lub sprzedany towar, masz prawo do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Jest to jeden z rodzajów rekompensaty, którą możesz obciążyć niesolidnego kontrahenta. 

Kara za niezapłacone faktury w terminie będzie stanowić w tym przypadku określoną kwotę liczoną za każdy dzień opóźnienia w spłacie (od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty). 

Wielu wierzycieli docenia fakt, że oprócz należności wynikającej z wystawionego rachunku, mogą żądać odsetek za nieterminowe płatności. Niewielu jednak wie, jak je naliczyć, a później ściągnąć. W dalszej części artykułu dowiesz się, jak to zrobić. 

Odsetki od niezapłaconej faktury – co mówi prawo?

W kontekście odsetek w umowach dotyczących odpłatnego wykonania usługi lub sprzedaży towaru będziemy odnosić się do Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Wyróżniamy łącznie 3 rodzaje odsetek ustawowych:

— odsetki ustawowe należne od sumy pieniężnej,

—odsetki ustawowe za opóźnienie,

— odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych. 

Wobec pierwszych dwóch swoje zastosowanie znajdą przepisy art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – kodeksu cywilnego. Nas natomiast interesuje trzeci rodzaj odsetek. 

Tak więc zgodnie z art. 2 ustawy żądać odsetek tego typu mogą między innymi przedsiębiorcy i osoby wykonujące wolny zawód.

Dowiedz się: Kancelaria windykacyjna, jak wybrać skuteczną?

Od kiedy naliczać odsetki od niezapłaconej faktury?

Odsetki możesz naliczać od dnia, w którym klient powinien Ci zapłacić, do dnia, kiedy faktycznie dokona należnej wpłaty. Jednocześnie muszą zostać spełnione dwa warunki: 

• jako wierzyciel spełniłeś swoje świadczenie (np. poprawnie wykonałeś usługę);
• nie otrzymałeś za to zapłaty, a określony w umowie termin płatności minął. 

Jeśli termin zapłaty przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, np. w niedzielę, pan Andrzej powinien liczyć odsetki od pierwszego dnia roboczego po tej dacie. 

A co, jeśli w umowie zastrzeżono termin zapłaty dłuższy niż 30 dni? W takim wypadku możesz żądać zapłaty odsetek po upływie 30 dni, naliczając je od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi rachunku bądź faktury, do dnia, w którym ureguluje on należność.

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych będą bez wezwania przysługiwać Ci w sytuacji, w której nie ustaliliście z dłużnikiem terminu płatności. Wówczas liczone są po upływie 30 dni od daty spełnienia przez Ciebie świadczenia, do dnia, kiedy kontrahent uiści należną kwotę.

Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych – co jeszcze naliczyć?

W sporze między Tobą a dłużnikiem bez wątpienia to Ty jesteś osobą pokrzywdzoną. Ze względu na poniesione straty możesz od niego żądać odsetek ustawowych. Co więcej, masz również możliwość obciążenia kontrahenta stosowną kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. 

Jej suma zależy od wysokości roszczenia i stanowi kolejno:

• 40 euro – gdy wartość wierzytelności nie przekracza 5 tys. zł,
• 70 euro – gdy wartość wierzytelności jest wyższa niż 5 tys. zł, ale niższa niż 50 tys. zł;
• 100 euro – gdy wartość wierzytelności jest równa lub wyższa od 50 tys. zł.

Aby nałożyć na dłużnika obowiązek zapłaty rekompensaty 40, 70 lub 100 euro, należy wystawić notę obciążeniową.

Czytaj więcej: Windykacja na koszt dłużnika – jak zlecić?

Jak obliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w 2024 r.?

W relacji B2B zazwyczaj mamy do czynienia z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych, których obliczenie nie powinno stanowić większego problemu. Miej jednak na uwadze, że roczna stawka procentowa odsetek wielokrotnie zmieniała się na przestrzeni lat.

Wysokość odsetek od niezapłaconej faktury w tym przypadku ustalana jest raz na pół roku (1 stycznia i 1 lipca), sumując stopę referencyjną NBP i 10 punktów procentowych. 

Na podstawie obwieszczenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 21 grudnia 2022 r. w sprawie wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych:

od 1 stycznia 2023 r. do 30 czerwca 2023 r., wynosi: 

1. 14,75% (6,75% + 8 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

2. 16,75% (6,75% + 10 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem nie jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r., wynosi: 

1. 14,75% (6,75% + 8 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

2. 16,75% (6,75% + 10 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem nie jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r., wynosi: 

1. 13,75% (5,75% + 8 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

2. 15,75% (5,75% + 10 punktów procentowych) w stosunku rocznym – w transakcjach handlowych, gdzie dłużnikiem nie jest podmiot publiczny, będący podmiotem leczniczym.

Jak liczyć odsetki za nieterminowe płatności?

Jeżeli nie chcesz tego robić samodzielnie, Twoją uwagę powinien przykuć kalkulator odsetek ustawowych. To praktyczne i funkcjonalne narzędzie, które dokona za Ciebie obliczeń wysokości odsetek ustawowych.

Obsługa kalkulatorów odsetek jest bardzo prosta i polega na wskazaniu terminu płatności wraz z dniem, w którym dłużnik spłacił zobowiązanie. Na tej podstawie wyliczona zostaje dokładna kwota odsetek od nieterminowych płatności. 

Kiedy odsetki od niezapłaconych faktur się przedawniają?

Najczęściej odsetki będą mieć charakter akcesoryjny do świadczenia głównego. Innymi słowy – przedawniają się w tym samym czasie, co świadczenie główne. 

Przedawnienie odsetek regulowane jest przez art. 118 kodeksu cywilnego. 

“Jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe i roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata”.

Wynikają z tego dwie kluczowe rzeczy:

— ogólny termin przedawnienia dla odsetek wynosi 3 lata,

— jeśli okres przedawnienia wynosi 2 lata lub więcej, to koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego (np. od terminu wymagalności roszczenia  w maju 2023 r. minęło dwa lata, więc roszczenie przedawni się z końcem grudnia 2023 r.).

Będzie miało to szczególne znaczenie w przypadku transakcji handlowych polegających na sprzedaży usług i towarów, gdyż wtedy okres przedawnienia zostanie skrócony. 

Oznacza to, że odsetki bezpośrednio związane ze sprzedażą towarów i usług przez przedsiębiorców przedawniają się po 2 latach (art. 554 k.c.), chyba że dłużnik zapłaci za fakturę zanim dług ulegnie przedawnieniu. Wtedy odsetki stają się niezależne od należności głównej i przedawniają się po trzech latach. 

Sprawdź: Kiedy dług się przedawnia?