Restrukturyzacja firmy

Gospodarka to stale i dynamicznie zmieniająca się dziedzina naszego życia. Niestety zmiany te nie zawsze są pozytywne. Zwolnione tempo rozwoju, spadek rentowności i zaburzenie płynności finansowej to tylko niektóre czynniki ryzyka upadłości firmy. W artykule dowiesz się, czym jest restrukturyzacja firmy, kto z niej korzysta oraz dlaczego warto ją przeprowadzić.

Na czym polega restrukturyzacja firmy?

Jak doskonale wiadomo – jedyną pewną w życiu rzeczą jest zmiana. Szczególnie w biznesie, który nieustannie musi dostrajać się do aktualnych wymagań rynku gospodarczego.

Dualizm zmiany, a więc jej problematyka, polega na tym, że może być ona zarówno pozytywna, prowadząc tym samym do progresji firmy, jak i negatywna, powodując zahamowanie jej potencjału, a w skrajnych przypadkach skazując przedsiębiorstwo na zamknięcie.

Podmioty gospodarcze nie są jednak w jej obliczu całkowicie bezradne, ponieważ istnieje rozwiązanie, które pozwala uchronić przyszłość spółki przed ogłoszeniem upadłości. Mowa oczywiście o restrukturyzacji przedsiębiorstw.

Zatem restrukturyzację firm możemy rozumieć jako koło ratunkowe dla spółek, którym ciężko podnieść się z kryzysu finansowego, a wcześniej zastosowane metody nie przyniosły oczekiwanego rezultatu.

Dowiedz się więcej: Restrukturyzacja, co to jest?

Restrukturyzacja firmy – podstawa prawna

Fundamentalną funkcją restrukturyzacji firmy jest zapewnienie ochrony właścicielom przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej oraz wyprowadzenie firmy z kryzysu.

Nic więc dziwnego, że coraz więcej spółek decyduje się na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Niniejszą procedurę reguluje Ustawa – Prawo restrukturyzacyjne z dnia 15 maja 2015 r. [Dz.U. z 2015 r. poz. 978] z późniejszymi zmianami.

Co zatem należy zrobić w przypadku zachwiania płynnością finansową firmy? Jak odpowiednio zareagować, gdy grozi jej upadłość? Kto może przeprowadzić cały proces restrukturyzacyjny? Zachęcamy do dalszej lektury.

Kto może przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne?

Biorąc ponownie pod uwagę ustawę - Prawo restrukturyzacyjne, a dokładniej art. 4 ust. 1 Prawa restrukturyzacyjnego, procesowi restrukturyzacji mogą poddać się:

• przedsiębiorcy – zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego [Dz.U. 1964 nr 16 poz.93],
• spółki z o.o. oraz proste spółki akcyjne, a także spółki akcyjne, które nie prowadzą działalności gospodarczej,
• wspólnicy spółek partnerskich,
• wspólnicy spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem.

Cele postępowania restrukturyzacyjnego

Postępowanie restrukturyzacyjne często bywa jedyną dostępną alternatywą dla ogłoszenia upadłości firmy.

Za popularnością takiego rozwiązania stoi rzesza zadowolonych właścicieli przedsiębiorstw, którzy dzięki niemu „odbili się od dna”, prowadząc aktualnie satysfakcjonujący i rentowny biznes.

W związku z powyższym warto poświęcić chwilę uwagi celom restrukturyzacji firmy.

Powołajmy się raz jeszcze na przepisy prawne, a mianowicie na art. 3. 1. - [Cele postępowań restrukturyzacyjnych] - Prawo restrukturyzacyjne.

Proces restrukturyzacji ma w zasadzie jeden główny cel – uniknięcie upadłości przez umożliwienie dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami.

Mówiąc zaś o postępowaniu sanacyjnym, zaliczyć do tego należy także przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

W zależności od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego sięga się w jego ramach po różnorodne środki, od diametralnych zmian w strukturze firmy czy w zarządzaniu finansami po rozłożenie zaległości na raty lub redukcję części zadłużenia, a to tylko niektóre z nich.

Wobec kogo przeprowadza się restrukturyzację?

Wiemy już, że dzięki postępowaniu restrukturyzacyjnemu osoby prowadzące biznes mają szansę oddłużyć swoją firmę, a także znacząco zwiększyć jej opłacalność i zyskowność.

A więc procedury restrukturyzacyjne będą dotyczyć tylko i wyłącznie niewypłacalnych firm bądź takich, którym grozi utrata wypłacalności.

Trzeba jednak pamiętać, iż żeby poddać się takiemu procesowi, należy spełnić co najmniej jeden z poniższych warunków:

• utracenie zdolności do wywiązywania się z wymagalnych zobowiązań w okresie przekraczającym 3 miesiące;
• łączna kwota niespłaconych roszczeń jest wyższa niż wysokość majątku spółki przez okres ponad 2 lat.

Kwestią wartą podkreślenia jest możliwość odmowy przez sąd przeprowadzenia restrukturyzacji, jeżeli w jej wyniku mogą zostać pokrzywdzeni wierzyciele.
Dodatkowo osoba zadłużona musi posiadać zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i należności powstałych po otwarciu postępowania.

Rodzaje postępowania restrukturyzacyjnego

O ostatecznym przebiegu restrukturyzacji firmy decyduje model jej postępowania.

Postępowanie restrukturyzacyjne może przybierać 4 formy, a są nimi:

1. Postępowanie o zatwierdzenie układu (niegdyś uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne) – rozwiązanie to cieszy się największym zainteresowaniem. Jest stosunkowo proste i krótkotrwałe. Istotnym elementem jest to, iż jego przeprowadzenie nie wymaga ingerencji sądu, aby osiągnąć porozumienie dłużnika z jego wierzycielami, którego warunki ustalane są bezpośrednio między nimi. Rola sądu ogranicza się do zatwierdzenia powstałego układu. Wybór doradcy restrukturyzacyjnego należy w pełni do dłużnika. Zatrudniony doradca restrukturyzacyjny pełni wówczas funkcję nadzorcy układu. Rozwiązanie to jest najkorzystniejsze dla takich przedsiębiorstw, które jeszcze nie osiągnęły niewypłacalności, lecz nastąpienie jej przeczuwają.

1. Przyspieszone postępowanie układowe – wyróżnia je, jak sama nazwa wskazuje, uproszczony tryb postępowania. Zapewnia ono zawarcie zatwierdzonego układu po uprzednim jego sporządzeniu na podstawie planu restrukturyzacyjnego w obrębie firmy oraz spisu wierzytelności wraz z harmonogramem ich spłat. Z tej formy postępowania restrukturyzacyjnego jest możliwość skorzystać tylko wtedy, kiedy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wszystkich wierzytelności. Skutkiem pozytywnego rozpatrzenia przez sąd złożonego wniosku o przyspieszone postępowanie układowe będzie przydzielenie dłużnikowi niezależnego nadzorcy sądowego, którego zadaniem jest m.in. czynne monitorowanie czynności przedsięwziętych przez spółkę, a także przygotowanie planu rekrutacyjnego. Ta forma restrukturyzacji dedykowana jest dla przedsiębiorstw, którym zależy na uzyskaniu szybkiej ochrony przed egzekucjami wszczętymi przez wierzycieli z uwagi na to, że z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, dłużnik jest przed nimi chroniony.
2. Postępowanie układowe – jest rodzajem restrukturyzacji mocno zbliżonym do postępowania przyspieszonego. Podstawowa różnica polega na tym, iż trwać może ono nawet do kilkunastu miesięcy dłużej. W tej sytuacji osobą odpowiedzialną za opracowanie planu restrukturyzacji firmy czy sporządzenie spisu wierzytelności jest nadzorca sądowy, który musi to uczynić w ciągu miesiąca od otwarcia postępowania. Sprawuje on równocześnie nadzór nad działaniami dłużnika. Co ważne, ta forma restrukturyzacji nie przewiduje ujęcia wierzycieli w spisie wierzytelności. Zyskują oni za to uprawnienie do zgłoszenia sprzeciwu w trakcie postępowania sądowego. Z postępowania układowego mają możliwość skorzystać wyłącznie dłużnicy mający spór z wierzycielami przekraczający 15% wierzytelności po wcześniejszym sporządzeniu spisu wierzytelności oraz zatwierdzeniu go przez wierzycieli.
3. Postępowanie sanacyjne – najwyższy wskaźnik sformalizowania i czasochłonności, a także wysokie koszty czynią postępowanie sanacyjne najbardziej skomplikowaną procedurą restrukturyzacji firmy. Autonomia dłużnika staje się mocno ograniczona. Firma jednak znacząco chroniona jest przed wierzycielami. Może wprowadzić w ramach swoich działań redukcję zatrudnień. Cechą postępowania sanacyjnego jest uniknięcie postępowania egzekucyjnego, dzięki zerwaniu lub zmianie niekorzystnych dla spółki umów, umorzenie lub rozłożenie zadłużenia na raty, wydłużenie terminu płatności czy zawieszenie rozpoczętych już postępowań egzekucyjnych. Rolą wierzycieli jest zatwierdzenie układu po weryfikacji skuteczności podjętych działań. Do planu restrukturyzacyjnego w tym trybie tworzy się dodatkowo wstępny plan restrukturyzacyjny.

Jak rozpocząć restrukturyzację firmy?

Podejmując decyzję o poddaniu swojej firmy restrukturyzacji, dłużnik powinien pamiętać, że odbywa się to według określonego porządku.

Aby rozpocząć restrukturyzację firmy, potrzebne jest złożenie przez dłużnika wniosku restrukturyzacyjnego o wszczęcie odpowiedniego postępowania. Wniosek ten składa się do sądu rejonowego w wydziale gospodarczym ds. upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Mając na uwadze wielość postępowań tego typu, ustawodawca za wniosek ten uzna w tym samym stopniu wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, jak i również wniosek o zatwierdzenie układu, który został przyjęty w trakcie procedury o jego zatwierdzenie.

Aby wniosek o restrukturyzację przedsiębiorstwa nie został oddalony przez sąd, złożyć musi go sam dłużnik, natomiast w przypadku postępowania sanacyjnego może to być także jego wierzyciel osobisty czy kurator.

Sąd uwzględniając wniosek, wyda postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, dzięki czemu oficjalnie rozpocznie się restrukturyzacja.

Ważne, aby we wniosku o restrukturyzację przedsiębiorstwa zawrzeć szczegółową analizę problemów finansowych firmy, propozycję terminów dla restrukturyzacji, a także środki, które można jej poddać. We wniosku warto pamiętać o planie rozwojowym oraz o wskazaniu potencjału firmy.

W ostatecznych rozrachunku to jak wygląda wniosek o restrukturyzację firmy, jest silnie skorelowane z rodzajem wierzytelności, łączną liczbą wierzycieli, a także z ogólną sytuacją materialną dłużnika.

Ile trwa restrukturyzacja firmy?

W postępowaniu restrukturyzacyjnym chodzi głównie o to, aby firma nie musiała być skazana na ogłoszenie upadłości.

Postępowanie sanacyjne i układowe

Z biegiem lat ilość postępowań restrukturyzacyjnych uległa gwałtownemu wzrostowi, dlatego też czas trwania procesu, licząc od otwarcia postępowania do dnia jego umorzenia, może wynosić w przybliżeniu od kilku miesięcy do nawet 2 lat.

Długi czas obejmuje szczególnie postępowania sanacyjne i układowe, które ze względu na ich charakterystykę i formalność mogą wymagać sporej jego ilości.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Przyspieszone postępowanie układowe, jak sugeruje nazwa, będzie rodzajem pochłaniającym mało czasu.

Jednakże najszybszym przebiegiem cieszyć się będzie postępowanie o zatwierdzenie układu, nazywane do niedawna uproszczonym postępowaniem restrukturyzacyjnym.

Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, iż długość trwania narzucona jest w przepisach samej ustawy. Zgodnie z nimi właściciel firmy ma 4 miesiące na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu. Następnie sąd restrukturyzacyjny musi go rozpoznać, a ma na to 2 tygodnie. Zazwyczaj całość nie przekracza 5 miesięcy.

Chcielibyśmy równocześnie podkreślić, że powyższe szacunki mają charakter orientacyjny, a czas trwania każdej procedury uzależniony jest od tego, jak bardzo skomplikowana jest sprawa, od liczby bieżących postępowań, ewentualnych zażaleń itp.

Doradca restrukturyzacyjny

Restrukturyzacja jednoosobowych działalności gospodarczych lub spółek wymaga udziału wykwalifikowanego specjalisty. Rolę tę pełni posiadający stosowną licencję doradca restrukturyzacyjny. To on, w zależności od rodzaju postępowania, będzie sprawować funkcję nadzorcy sądowego, układu czy zarządcy.

Doradca restrukturyzacyjny – jak może pomóc?

Doradcą restrukturyzacyjnym może być osoba fizyczna, posiadająca odpowiednią licencję, ale i również spółka handlowa, której członkowie zarządu czy wspólnicy dysponują licencją na doradcę restrukturyzacyjnego.

Do najbardziej znaczących zadań profesjonalnego doradcy restrukturyzacyjnego należeć będzie zrobienie wszystkiego, aby uchronić biznes przed upadłością.

Obowiązkiem doradcy restrukturyzacyjnego jest także nadzór oraz kontrola działań podejmowanych przez przedsiębiorcę czy doradztwo w zakresie zarządzania firmą.

Dodatkowo osoba ta zajmuje się aktywnym udziałem w negocjacjach z wierzycielami lub też czuwa nad zawieraniem z nimi korzystnego dla obu stron układu, weryfikując w późniejszym czasie wywiązywanie się z jego postanowień.

Porozmawiaj z naszym doradcą