Umowa faktoringu – co powinna zawierać?

Usługi faktoringowe coraz śmielej podbijają rynek gospodarczy, oferując przedsiębiorcom wygodne i szybkie finansowanie. Nie dla wszystkich jest jednak jasne, jak wygląda kwestia samej umowy faktoringu. Czy jest skomplikowana? Wiążąca na długie lata? I czy należy się jej obawiać? Odpowiedzi znajdziesz w artykule.

Co to faktoring?

Sam faktoring jest usługą finansową, która skutecznie poprawia płynność finansową firmy. W jej ramach faktor, czyli instytucja faktoringowa, udziela finansowania faktur z odroczonym terminem płatności.

Co prawda do niedawna większość właścicieli firm nie zdawała sobie sprawy z jego istnienia, lecz z roku na rok ta świadomość wzrasta. Obecnie możemy z ręką na sercu stwierdzić, że z usługi faktoringu korzysta coraz szersze grono przedsiębiorców.

Na sam początek warto zaznaczyć, że czerpanie z usług faktoringu wcale nie oznacza tylko sprzedaży faktur, ponieważ mielibyśmy do czynienia najzwyczajniej w świecie z cesją wierzytelności. To także wiele dodatkowych opcji, takich jak np.:

• usługa finansowania należności,
• usługa zarządzania wierzytelnościami,
• usługa windykacji,
• usługa przejęcia ryzyka niewypłacalności kontrahentów. 

Aby móc skorzystać z finansowania, musisz zawrzeć umowę faktoringu z faktorem (firma faktoringowa lub bank).

Na czym polega umowa faktoringu?

Umowa faktoringowa pojmowana jest przez polskie prawo jako umowa zawierana przez określone strony w oparciu o zasadę swobody umów – art. 353(1) k.c. Oznacza to, że umowa faktoringu jest umową nienazwaną.

Łączy ona w sobie tak naprawdę elementy umowy:

• cesji wierzytelności,
• sprzedaży,
• pożyczki, 
• zlecenia,
• świadczenia usług,
• dyskonta,
• o dzieło.

Co jest przedmiotem umowy faktoringu?

Przedmiotem zawarcia umowy faktoringu jest wierzytelność, którą przedsiębiorca przenosi na faktora. 

W jej ramach na instytucję finansową nakładany jest obowiązek dopilnowania spłaty należności przez kontrahenta, wynikającej z umowy sprzedaży. 

Tak, jak już wspominaliśmy – faktor zobowiązuje się wypłacić wyznaczoną kwotę z faktur osobie korzystającej z faktoringu.  

Strony umowy faktoringu

W faktoringu stroną umowy jest faktor, czyli podmiot świadczący usługę faktoringową, oraz faktorant, czyli przedsiębiorca, który z niej korzysta.

W faktoringu odwrotnym faktorantem będzie nabywca usługi lub produktu.

Oprócz tego trzecią stroną występującą umowie faktoringu jest kontrahent, a będzie nim firma, której faktorant wystawił fakturę za wykonaną usługę bądź sprzedany towar. 

Spowodowane jest to faktem, że faktoring nakłada na kontrahenta obowiązek rozliczenia się z już nie ze swoim sprzedawcą, a z firmą faktoringową. Wyjątkiem jest faktoring cichy.

Umowa faktoringu – jakie elementy?

W związku przepisami prawa wyróżniamy co najmniej kilka istotnych komponentów, które muszą zostać zawarte w umowie faktoringowej.

Umowa główna

Dokument ten powinien przede wszystkim mieć takie elementy, jak:

• data i miejsce zawarcia umowy;
• strony umowy – faktor i faktorant;
• wskazanie udzielonego limitu finansowania;
• wysokość wynagrodzenia dla firmy faktoringowej;
• informacja o dodatkowych terminach płatności – karencja i regres;
• ustanowione zabezpieczenie;
• dodatkowe opłaty i/albo odsetki faktoringowe;
• dane kontaktowe stron umowy.

Załączniki

Poza standardowymi elementami umowa faktoringowa będzie składać  się również z załączników, które stanowić będą ogólne warunki umowy, a mianowicie:

– w faktoringu jawnym i cichym: lista dłużników faktoringowych oraz dane pełnomocników,
– w faktoringu jawnym dodatkowo: cesja wierzytelności,
– w faktoringu cichym dodatkowo: upoważnienie do przeprowadzania windykacji,
– w faktoringu odwrotnym: pełna lista wierzycieli,
– w przypadku faktoringu pełnego: ryzyko niewypłacalności dłużnika, które przechodzi na faktora.

Co do ogólnych warunków umowy warto pamiętać, że jest to nic innego, jak dokładne określenie zasad zawieranej współpracy, obowiązki każdej ze stron umowy faktoringowej, ale i również wymagania podmiotu faktoringowego co do nabywanej wierzytelności. 

Ponadto widnieć będzie także informacja o formie, w której faktury powinny zostać przekazane (w większości przypadków wystarczy zrobić to online).

Klauzule

Dodatkowo umowy faktoringowe muszą zawierać zasady finansowania przekazanych faktur wraz ze sposobem ich rozliczania. Nie powinno zabraknąć też klauzuli, która jasno określi, jaki rodzaj świadczonej usługi faktoringowej będzie przedmiotem umowy (np. faktoring z regresem).

Umowa faktoringu – ważne pojęcia

W teorii wszystko jest jasne i klarowne, ale tak naprawdę niewielu wie, co dokładnie oznacza terminologia umowy faktoringowej. Warto być świadomym tego, jakie dokumenty i na jakich zasadach będziesz podpisywać. 

Limit finansowania

Pojęciem, z jakim na pewno się spotkasz, decydując się na faktoring, jest limit faktoringowy, a precyzyjniej – jego wysokość. Jest to nic innego jak kwota udzielonego Ci kapitału. 

Limit globalny
Limit globalny (limit faktoringowy) wyznacza łączną, maksymalną kwotę, jaką możesz otrzymać od faktora z tytułu sprzedaży wierzytelności. Nie zależy ona ani od liczby odbiorców, ani od liczby sfinansowanych faktur, i ma charakter odnawialny.

Limit koncentracji
Ten parametr określa maksymalny procentowy udział w saldzie należności na jednego kontrahenta. Limit ten przyznawany jest w stosunku do jego sytuacji finansowej.

Sublimit
Zwany również limitem kontrahenta. Stanowi on wartość maksymalnej kwoty, jaką może wypłacić faktor w ramach udzielonego finansowania faktur indywidualnie dla danego kontrahenta. 

Zabezpieczenie

Istotną zaletą faktoringu jest fakt, że nie wymaga on tak ograniczających zabezpieczeń, jak np.hipoteka. Z tego też powodu umowa faktoringu uznawana jest za bezproblemową, gdyż faktor zwykle nie sprawdzi Cię pod kątem zdolności kredytowej.

Nie oznacza to jednak braku jakichkolwiek zabezpieczeń. Najczęściej stosowane to własny weksel in blanco, udzielone pełnomocnictwo do rachunku oraz cesja wierzytelności. 

Cesja wierzytelności
Polega ona na przeniesieniu praw do wierzytelności na nowego nabywcę. W tym przypadku faktorant przelewa uprawnienia do wymagalności roszczenia na faktora.

To znaczy, że przedsiębiorca już nie może egzekwować zapłaty od kontrahenta. Cesja daje  jednak tę możliwość firmie faktoringowej.

Weksel in blanco
Stosowany jako forma zabezpieczenia, gdy w ocenie faktora istnieje wysokie ryzyko transakcji. 

Wystawiając go, zobowiązujesz się, że zapłacisz faktorowi określoną w umowie faktoringu kwotę w wyznaczonym na wekslu terminie.

Pełnomocnictwo do rachunku
W tym przypadku ustanawiasz w formie pisemnej pełnomocnictwo do swojego rachunku bankowego dla firmy faktoringowej. Co ważne, nie musi być ono sporządzone w formie aktu notarialnego.

Opłaty dodatkowe

Faktoring oprócz wynagrodzenia dla faktora może wiązać się z dodatkowymi kosztami, takimi jak odsetki czy inne opłaty dodatkowe. 

Odsetkami nazywamy procent od kwoty na fakturze. Każda firma stosuje inny przelicznik, jednakże często można spotkać się z naliczaniem odsetek za każdy dzień finansowania. 

Opłaty dodatkowe należą do indywidualnych ustaleń danego podmiotu faktoringowego. 

Dowiedz się, jakie są: Koszty faktoringu

Regres

Pojęcie to, choć wydaje się skomplikowane, w rzeczywistości oznacza wskazanie na to, kto w momencie niewypłacalności kontrahenta poniesie za to odpowiedzialność. Wobec tego wyodrębniono dwa rodzaje faktoringu:

• faktoring z regresem/faktoring niepełny (odpowiedzialność po stronie przedsiębiorcy),
• faktoring bez regresu/faktoring pełny (odpowiedzialność po stronie faktora).

Karencja

Karencją określa się okres, w którym faktor oczekuje na spłatę zobowiązania, podejmując w tym czasie tylko działania, które monitorują płatnika, np. telefoniczne przypomnienie o zapłacie. Opóźnienie w płatności w okresie karencji nie przysparza dodatkowych kosztów. 

Standardowo okres karencji trwa 14 dni, odnosi się do faktoringu z regresem i rozpoczyna się dzień po wyznaczonym na fakturze terminie płatności. 

Czy umowa faktoringu jest na długie lata?

Jak to bywa w przypadku każdej umowy finansowej, tak i tutaj mogą pojawić się obawy co do skomplikowana całej procedury oraz tego, na jak długi czas faktora i faktoranta wiązać będzie umowa faktoringu.

Po pierwsze, zawarcie takiej umowy jest bardzo wygodne, ponieważ najczęściej podpisuje się ją elektronicznie, bez wychodzenia z domu.

Po drugie, podpisywana jest zazwyczaj na czas nieokreślony, a więc nie trzeba jej odnawiać.

Po trzecie, każda ze stron umowy faktoringowej może rozwiązać umowę faktoringu, najczęściej przy zachowaniu 30-dniowego okresu wypowiedzenia. 

Dodatkowo firma faktoringowa może rozwiązać ją ze skutkiem natychmiastowym tylko wtedy, kiedy ma ku temu odpowiednie przesłanki, np. niedotrzymanie warunków umowy przez faktoranta.