Przedawnienie długu

Przedawnienie długu dotyczy zarówno wierzycieli, jak i samych zadłużonych. Przepisy prawne jasno podkreślają, że czas działa na niekorzyść osób i firm oczekujących na uregulowanie należności przez dłużnika. Warto mieć świadomość i dokładnie wiedzieć kiedy dług się przedawnia, jak to wygląda w przypadku różnych należności. Dowiedz się też, czym dokładnie jest przedawnienie długu, z jakich przepisów wynika, jak to wygląda w przypadku skorzystania z usług firmy windykacyjnej i jak przerwać bieg przedawnienia długu.

Przedawnienie długu – co to?

Przedawnienie długu to uregulowane w kodeksie cywilnym [Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93] pojęcie, które daje możliwość uchylenia się dłużnika od obowiązku spłaty należności. Wówczas, po upływie określonego w ustawie terminu, dochodzenie wierzyciela do zaspokojenia swoich roszczeń staje się mocno ograniczone.

"Art. 117. § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. § 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.".

USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Temat przedawnienia długu jest ważny zarówno dla zadłużonych osób, które popadły w spiralę zadłużenia, jak i dla wierzycieli, którzy ze względu na niezapłacone faktury zainteresowali się terminem przedawnienia należności.

Ustawa określa dokładny czas, jaki musi upłynąć od wystawienia faktury, aby nastąpiło przedawnienie wierzytelności. Czas różni się w zależności od rodzaju wierzytelności. Oznacza to, że zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela nie będzie już podlegać przymusowi prawnemu po czasie określonym ustawą.

Wyróżniamy dwa rodzaje roszczeń:

• majątkowe (jedynie one ulegają przedawnieniu),
• niemajątkowe.

Wierzytelności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się szybciej niż długi zaciągane między osobami prywatnymi, warto wiedzieć jaki dług przedawnia się po jakim okresie.

Kiedy dług się przedawnia?

Podstawowe terminy przedawnienia długu to okres 6 lat (dawniej 10 lat) oraz 3 lata. Warto natomiast wspomnieć o tym, że termin przedawnienia długu dla każdego z typów roszczeń ściśle zależy od jego rodzaju i zawartej umowy.

Wzmianka o tym pojawia się w art. 118 k.c. i brzmi następująco:

„Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata".

Poniższa tabela przedstawia najważniejsze roszczenia oraz pozwala sprawdzić przedawnienie długu dla poszczególnych typów:

Po pięciu latach natomiast następuje przedawnienie długu z tytułu zobowiązań podatkowych, choć organy państwowe mają możliwość dochodzenia swoich roszczeń za pomocą nieco innych narzędzi niż firmy i osoby fizyczne.

Niedopatrzenie ze strony wierzyciela może go słono kosztować. Należy wspomnieć o tym, że nawet w przypadku, gdy podejmujemy kroki w postaci wezwań do zapłaty wysyłanych dłużnikowi, przedawnienie należności nadal może nastąpić. Czas do przedawnienia liczy się zawsze od dnia wymagalności roszczenia (np. terminu wyznaczonego na fakturze), istnieją jednak takie zobowiązania, których przedawnienie nie dotyczy.

Jakie długi się nie przedawniają?

Wcześniej wspomnieliśmy o tym, że roszczenia dzielimy na dwie kategorie — majątkowe i niemajątkowe. Przedawnienie roszczeń majątkowych jest powszechne, ale nie w każdym wypadku.

Roszczenia majątkowe, które się nie przedawniają to:

• roszczenie negatoryjne — wynika z prawa własności nieruchomości, które zostało naruszone w sposób inny, niż pozbawienie władztwa,
• roszczenie o zniesienie współwłasności rzeczy przez właścicieli,
• roszczenie windykacyjne — (roszczenie wydobywcze) roszczenie wynikające z dążenia właściciela do odzyskania rzeczy, której został pozbawiony bezprawnie.
• roszczenie o naprawienie szkody jądrowej na osobie.

Powyższe przykłady się zdarzają, ale bardzo rzadko będą tyczyć się przedsiębiorców, próbujących odzyskać swoją należność.

Zanim zaczniesz windykację lub zgłosisz się do sądu, koniecznie sprawdź, czy dany dług nie jest przedawniony.

Jak sprawdzić przedawnienie długu i odzyskać pieniądze?

Aby sprawdzić przedawnienie długu, musisz przede wszystkim określić jego rodzaj i sprawdzić ile masz czasu na dochodzenie należności. Następnie dokładnie przeanalizuj dokumenty, z których wynika zadłużenie. Dzięki temu dokładnie określisz termin. Pamiętaj, że po upływie określonego czasu dłużnik nie będzie miał obowiązku prawnego, by regulować zobowiązanie.

Niespłacone zobowiązania mogą doprowadzić do trudnej sytuacji finansowej. Dlatego wierzyciele dokładają wszelkich starań, by odzyskać pieniądze jak najszybciej po dacie wymagalności zaległego zobowiązania. Mogą oni w takich sytuacjach:

• dochodzić należności samodzielnie na etapie polubownym,
• skorzystać ze wsparcia firmy windykacyjnej,
• oddać sprawę do sądu (samodzielnie lub z kancelarią).

Pamiętaj, że przedawnienie następuje bez względu na polubowne kroki podejmowane w celu odzyskania pieniędzy, wyjątkiem jest przerwanie jego biegu.

Przerwanie biegu przedawnienia — na czym polega?

Pojęcie przerwania biegu przedawnienia odnosi się do sytuacji, w której wobec podjętych przez przedsiębiorcę określonych działań, dotychczasowy okres wymagalności roszczenia staje się nieistotny, a bieg zaczyna się naliczać od nowa.

Art. 123. k.c. - § 1 wskazuje, w jaki sposób można to zrobić:

[...] przerwanie biegu terminu przedawnienia dokonuje się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw, lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia, lub zabezpieczenia roszczenia

USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Można zatem przerwać bieg w dowolnym momencie poprzez rozmaite czynności sądowe i u komornika. Może to być wystąpienie do komornika o rozpoczęcie egzekucji komorniczej, ponowne wniesienie sprawy do sądu czy złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Co ważne, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone przez komornika z powodu bezskuteczności egzekucji, bieg przedawnienia długu u komornika liczy się od nowa, zaczynając od dnia, w którym nastąpiło umorzenie.

Aby przerwać bieg, wierzyciel może podjąć się też innych czynności. Zaliczamy do nich, np. doprowadzenie do uznania długu przez dłużnika – właściwe i niewłaściwe.
Pierwszy typ polega na uznaniu długu na piśmie w formie umowy lub oświadczenia. Uznanie niewłaściwe tyczy się sytuacji, w której dłużnik nieoficjalnie przyznaje się do posiadania długu w jakiejkolwiek formie, np. prosząc o rozłożenie długu na raty.

Co więcej, można również zawiesić bieg przedawnienia, co po prostu znaczy tyle, że na jakiś czas okres przedawnienia przestaje biec i się „zamraża" w następstwie określonych czynności lub przy wystąpieniu odpowiednich przesłanek. Po „odmrożeniu" termin nie nalicza się od nowa, lecz kontynuuje swój bieg. Do zaspokojenia roszczenia wierzyciela z tytułu umowy kredytu, niezapłaconej faktury, czy odsetek skutecznie doprowadzają firmy windykacyjne.

Firmy windykacyjne a przedawnienie długu

Firmy windykacyjne nie ominą regulacji prawnych, jednak posiadają one rozwiązania przygotowane i na upłynięciu terminu przedawnienia. Nawet wtedy firma może polubownie przeprowadzić windykację należności. Dysponuje odpowiednimi narzędziami oraz doświadczeniem, które w niektórych przypadkach wystarczą, aby skłonić nieuczciwego kontrahenta do spłaty. Nawet jeśli dług ulega przedawnieniu, można wpisać go do BIK lub BIG.

Jeśli borykasz się z problemem przedawnienia należności z faktury, koniecznie rozważ zatrudnienie firmy windykacyjnej. Jednak pamiętać musisz o tym, że firmy windykacyjne niechętnie windykują takie zobowiązania. Zdecydowanie lepiej jest doprowadzić do spłaty zadłużenia z przeterminowanych faktur, które się jeszcze nie przedawniły.

Windykacja to wieloetapowy proces, od rozpoczęcia mediacji i innych technik polubownych, przez proces sądowy aż po wszczęcie egzekucji komorniczej. Wiele osób jednak zastanawia się, czy dług ulega przedawnieniu jeśli powierzy się go firmie windykacyjnej.

Kiedy przedawnia się dług w firmie windykacyjnej?

Powierzenie odzyskania pieniędzy firmie zewnętrznej nie ma wpływu na przedawnienie długu. Czyli jeśli sprawa dotyczy roszczeń związanych z prowadzeniem działalności, to po trzech latach nieskutecznych działań firmy windykacyjnej dług się przedawnia i analogicznie w innych przypadkach, zgodnie z tabelą powyżej. Warto jednak zauważyć, że firmy windykacyjne robią wszystko, co w ich mocy, by do przedawnienia nie doszło. Korzystają również z pewnych technik, dzięki którym mogą ominąć przedawnienie zobowiązań.

Jak firmy windykacyjne omijają przedawnienie długów?

Firmy windykacyjne nie mogą oficjalnie ominąć przedawnienia długu, jednak mogą skłonić dłużnika do czynności, która będzie skutkowała przerwaniem jego biegu. Dzięki temu termin będzie liczył się ponownie od określonego momentu.

Jeśli dłużnik podpisze dokument uznania długu lub uzna zadłużenie w jakiś inny sposób, na przykład przyzna w wiadomości, że ten dług spłaci po terminie płatności lub w ratach, bieg przedawnienia zostaje przerwany.

Najczęściej zadawanie pytania (FAQ)

Co to jest przedawnienie długu?

Przedawnienie długu oznacza, że po upływie określonego w ustawie czasu, zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela nie może być już dochodzone przymusowo przez sąd.

Jakie roszczenia ulegają przedawnieniu?

Przedawnieniu ulegają roszczenia majątkowe, z wyjątkiem nielicznych przypadków. Roszczenia niemajątkowe co do zasady nie podlegają przedawnieniu.

Jaki jest podstawowy termin przedawnienia?

Wynosi on 6 lat. Dla roszczeń z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczeń okresowych (np. czynsz, odsetki) termin wynosi 3 lata.

Czy można windykować przedawnione długi?

Tak, ale jest to znacznie trudniejsze. Dlatego najlepiej rozpocząć windykację jak najszybciej — jeszcze przed upływem terminu przedawnienia.