Przedawnienie długu

Przedawnienie długu jest zagadnieniem znajdującym się w kręgu zainteresowań zarówno przedsiębiorców mających problem z niewypłacalnością swoich kontrahentów, jak i samych zadłużonych. Przepisy prawne jasno podkreślają, że czas w tym przypadku działa na niekorzyść wierzycieli. Kiedy dług się przedawnia i jak uniknąć konsekwencji z tym związanych? Odpowiedzi na te i na inne nurtujące pytania udzielamy w poniższym artykule.

Przedawnienie długu – co to ?

Temat przedawnienia długu jest intrygujący zarówno dla zadłużonych osób, które popadły w spiralę zadłużenia, jak i dla wierzycieli, którzy ze względu na piętrzące się niezapłacone faktury zainteresowali się terminem przedawnienia należności.

Przedawnienie długu to uregulowane w kodeksie cywilnym [Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93] pojęcie, które daje możliwość uchylenia się dłużnika od obowiązku spłaty należności. Wówczas, po upływie określonego w ustawie terminu, dochodzenie wierzyciela do zaspokojenia swoich roszczeń staje się mocno ograniczone.

Inaczej mówiąc — wspomniana wcześniej ustawa, w zależności od rodzaju zawartej umowy, określa dokładny czas, jaki musi upłynąć od wystawienia faktury, aby nastąpiło przedawnienie wierzytelności. Oznaczać to będzie, że zobowiązanie dłużnika względem wierzyciela nie będzie już podlegać przymusowi prawnemu.

Wyróżniamy dwa rodzaje roszczeń:

• majątkowe (jedynie one ulegają przedawnieniu),
• niemajątkowe.

Kiedy dług się przedawnia?

Czas to pieniądz, dlatego w przypadku przeterminowanych faktur, warto trzymać rękę na pulsie.

Najważniejszym zagadnieniem, które warto omówić w niniejszym tekście, wydaje się więc odpowiedź na następujące pytanie – przedawnienie faktur, kiedy długi się przedawniają?

Podstawowy termin przedawnienia należności to okres 6 lat (dawniej 10 lat) oraz 3 lat. Warto natomiast wspomnieć o tym, że termin przedawnienia długu dla każdego z typów roszczeń ściśle zależy od jego rodzaju i zawartej umowy.

Wzmianka o tym pojawia się w art. 118 k.c. i brzmi następująco:

„Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata".

Poniższa tabela przedstawia najważniejsze roszczenia oraz pozwala sprawdzić przedawnienie długu dla poszczególnych typów:

Zatem jak się okazuje, niedopatrzenie ze strony wierzyciela może go słono kosztować, ale nie tylko. Należy wspomnieć o tym, że nawet w przypadku, gdy podejmujemy kroki w postaci wezwań do zapłaty wysyłanych dłużnikowi, przedawnienie należności nadal może nastąpić.

Przedawnienie długu a przeterminowane faktury – różnice

Oba terminy brzmią podobnie i nieraz błędnie interpretowane są jako synonimy. Przyjrzyjmy się więc bliżej temu, co je od siebie odróżnia:

• przeterminowana faktura – potocznie mówimy o niej w sytuacji, gdy ustalony termin płatności minął, a do rozliczenia pomiędzy stronami mimo to nie doszło. Wraz z nabraniem przez fakturę statusu przeterminowanej, jej wystawca nabywa prawo do wymagalności wierzytelności.

Wymagalność roszczenia

Umożliwia wierzycielowi dochodzenie do zaspokojenia swoich roszczeń oraz umożliwia podjęcie wszelkich kroków prawnych, które mają skłonić dłużnika do spłaty zobowiązania.

W tym artykule skupimy się na określeniu momentu, w którym konsument bądź przedsiębiorca nabiera prawa do wymagalności wierzytelności na podstawie umowy wiążącej strony. Co możemy przez to rozumieć?

• przedawnienie długu – mówić możemy o takiej sytuacji z kolei wtedy, gdy minął odpowiedni okres (narzucony przez polskie prawo w zależności od rodzaju roszczenia) od przekroczenia terminu płatności. W takiej sytuacji dług zyskuje status przedawnionego, a wierzyciel naraża się na zarzut i oddalenie powództwa.

Chcąc efektywnie zarządzać biznesem, każdy przedsiębiorca powinien znać podstawowe pojęcia związane z ekonomią i gospodarką, ponieważ jak wykazaliśmy, nieznajomość terminologii i subtelnych różnic pomiędzy pojęciami w tej dziedzinie może przynieść opłakane skutki.

Czytaj więcej: Wierzytelność a należność – różnica

Jakie długi się nie przedawniają?

Wcześniej wspomnieliśmy o tym, że roszczenia dzielimy na dwie kategorie — majątkowe i niemajątkowe. Te pierwsze, w przeciwieństwie do niemajątkowych, ulegają przedawnieniu, ale nie w każdym wypadku.

Jak wszędzie, również i w tym przypadku istnieją wyjątki od reguły. Roszczenia majątkowe, które się nie przedawniają to:

• roszczenie negatoryjne — wynika z prawa własności nieruchomości, które zostało naruszone w sposób inny, niż pozbawienie władztwa,
• roszczenie o zniesienie współwłasności rzeczy przez właścicieli,
• roszczenie windykacyjne — zwane również wydobywczym. Wynika z dążenia właściciela do odzyskania bezprawnie pozbawionej rzeczy,
• roszczenie o naprawienie szkody jądrowej na osobie.

Powyższe przykłady się zdarzają, ale bardzo rzadko będą tyczyć się przedsiębiorców, próbujących odzyskać swoją należność.

Przedawnienie faktury – czy faktury też się przedawniają?

Przedawnienie długu jest bardzo złożonym zagadnieniem, co w wielu osobach może wzbudzić dezorientację. Jest to zrozumiałe, dlatego żeby nikt się nie „pogubił", pragniemy rozwinąć wszelkie wątpliwości tych, którzy zastanawiaja się, czy jest coś takiego, jak przedawnienie faktury.

Odpowiedź jest krótka i prosta – otóż tak. Niezapłacone faktury również się przedawniają i to w ciągu 2 lat od terminu płatności określonego na fakturze.

Co też ciekawe, przedawnione należności z faktury nie zaliczają się do kosztów uzyskania przychodów, w efekcie czego należy je odpisać z ksiąg rachunkowych.

Przedawnienie faktury – jak odzyskać pieniądze?

Przedawnienie długu jest dotkliwą implikacją braku podjęcia inicjatywy windykacyjnej. Wiemy już, jak nieprzyjemne konsekwencje potrafią spotkać tego przedsiębiorcę, który w odpowiednim czasie nie zdyscyplinuje swojego dłużnika. Po prostu, może on już swoich pieniędzy nie odzyskać.

Tak, jak w większości przypadków, tak i w tym wierzyciele mają do dyspozycji małą furtkę, dzięki której otrzymują jeszcze jedną szansę na odzyskanie przedawnionego długu.

Przerwanie biegu przedawnienia

Pojęcie to odnosi się do sytuacji, w której wobec podjętych przez przedsiębiorcę określonych działań, dotychczasowy okres wymagalności roszczenia staje się nieistotny, a bieg zaczyna się naliczać od nowa.

Art. 123. k.c. - § 1 wskazuje, w jaki sposób można przerwać bieg przedawnienia:

„[...]przerwanie biegu terminu przedawnienia dokonuje się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw, lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia, lub zabezpieczenia roszczenia”.

Bieg, jaki toczy przedawnienie długu u komornika, można przerwać w dowolnym momencie poprzez czynności m.in., takie jak wystąpienie do komornika o rozpoczęcie egzekucji komorniczej, ponowne wniesienie sprawy do sądu czy złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Co ważne, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone przez komornika z powodu bezskuteczności egzekucji, bieg przedawnienia liczy się od nowa, zaczynając od dnia, w którym nastąpiło umorzenie.

Aby przerwać bieg, wierzyciel może podjąć się innych czynności.

Zaliczamy do nich, np. doprowadzenie do uznania długu przez dłużnika – właściwe i niewłaściwe.
Pierwszy typ polega na uznaniu długu na piśmie w formie umowy lub oświadczenia. Uznanie niewłaściwe tyczy się sytuacji, w której dłużnik nieoficjalnie przyznaje się do posiadania długu w jakiejkolwiek formie, np. prosząc o rozłożenie długu na raty.

Zarówno przerwanie biegu przedawnienia, jak i uznanie długu musi nastąpić w czasie, gdy do tego przedawnienia nie doszło.

Co więcej, można również zawiesić bieg przedawnienia, co po prostu znaczy tyle, że na jakiś czas okres przedawnienia przestaje biec i się „zamraża" w następstwie określonych czynności lub przy wystąpieniu odpowiednich przesłanek. Po „odmrożeniu" termin nie nalicza się od nowa, lecz kontynuuje swój bieg.

Sprawdź: Zawieszenie a przerwanie biegu przedawnienia – różnica

Zarzut przedawnienia

Ponadto z przepisu art. 117 § 2 k.c. jasno wynika, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie, czyli dłużnik w przypadku przedawnienia wierzytelności, może uchylić się od jego zaspokojenia.

A więc dłużnik nie musi regulować zobowiązania przedawnionego tylko wówczas, kiedy nie zrzeknie się on prawa możliwości uchylenia się od spłaty. W związku z tym, musi zgłosić zarzut przedawnienia do sądu.

Firmy windykacyjne a przedawnienie długu

No dobrze, przedawnienie faktury jednak nastąpiło, a w głowie kłębią się myśli i pytania – co robić? Czy jest jeszcze jakieś wyjście, które doprowadzi do odzyskania wierzytelności?

Okazuje się, że tak.

Pamiętajmy – przedawnienie należności nie oznacza, że dług nie znika i przestaje istnieć. Jego status zmienia się na tzw. zobowiązanie naturalne, które powoduje, że wciąż można próbować odzyskać pieniądze, ale indywidualnie, bez przymusu i prawnej możliwości dochodzenia roszczeń.

Oznaczać to będzie, że po upływie terminu przedawnienia wierzyciel ma ograniczone możliwości korzystania z pomocy sądów przy ściąganiu swojej należności.

Firmy windykacyjne nie przeskoczą regulacji prawnych – to jest pewne. Jednak w swoim zanadrzu posiadają rozwiązania przygotowane i na tego typu ewentualności. W końcu chcą zarobić, a w ich ręce wcale nierzadko wpadają przedawnione długi.

Należy pamiętać, że w dalszym ciągu firma może polubownie przeprowadzić windykację należności. Dysponuje odpowiednimi narzędziami oraz doświadczeniem, które w niektórych przypadkach wystarczą, aby skłonić nieuczciwego kontrahenta do spłaty, np. wpis do biura informacji gospodarczej.

Jeśli jesteś osobą, która boryka się z problemem przedawnienia należności z faktury, koniecznie rozważ zlecenie ich uregulowania firmie windykacyjnej.

Jednak pamiętać musisz o tym, że firmy windykacyjne niechętnie windykują takie zobowiązania. Zdecydowanie lepiej jest doprowadzić do spłaty zadłużenia z przeterminowanych faktur.

Kiedy przedawnia się dług w firmie windykacyjnej?

Otóż okazuje się, że powierzenie odzyskania pieniędzy firmie zewnętrznej nie ma wpływu na przedawnienie długu. Czyli jeśli są to przykładowo 3 lata, to po trzech latach nieskutecznych działań firmy windykacyjnej dług się przedawnia, jeśli nie doszło do przerwania biegu przedawnienia.

Jak firmy windykacyjne przerywają bieg przedawnienia?

Zgodnie z art. 123 KC § 1 [przerwanie] bieg przedawnienia przerywa się przez:

• każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia, albo zabezpieczenia, lub zaspokojenia roszczenia,
• uznanie roszczenia przez dłużnika.

Zdecyduj się na działania prewencyjne

Ostrożność jest w cenie – dosłownie i w przenośni, zwłaszcza jeśli chodzi o przedawnienie wierzytelności.

Załóżmy, że przedsiębiorca lub kontrahent mają faktury, które nie uzyskały statusu przedawnienia, a są po prostu przeterminowane – czy nadal warto zwrócić się o pomoc do firmy windykacyjnej?

Jak najbardziej.

Nie jest tajemnicą, że mimo wszystko, przedawnienie faktury najciężej windykować, dlatego firmy windykacyjne w ostatniej kolejności będą nimi zainteresowane.

Co zyskujesz dzięki windykacji przeterminowanych faktur z firmą windykacyjną?:

• czas,
• zachowanie pozytywnych relacji z kontrahentem,
• windykacja polubowna i negocjacje,
• spokój psychiczny,
• sporą szansę na odzyskanie pełnej wartości faktury wraz z odsetkami i opłatami dodatkowymi,
• możliwość skorzystania z innych usług firm windykacyjnych, które ułatwiają zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa,
• możliwość wejścia na drogę sądową i wszczęcie postępowania egzekucyjnego,

Przedawnienie długu może raz na zawsze pogrzebać szanse na odzyskanie swoich należności. Warto wiedzieć, jak najwięcej na ten temat, ponieważ okazuje się, że przedawnione faktury można w dalszym ciągu próbować odzyskać.