Egzekucja komornicza – co to jest i jak przebiega?

Masz problem z dłużnikiem, który mimo nakazu sądu wciąż nie oddał Ci pieniędzy? W takiej sytuacji nie pozostaje Ci nic innego, jak złożyć do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej, która jest ostatnim etapem windykacji należności. Dowiedz się, czym jest i jak wygląda egzekucja komornicza i z co może zająć komornik?

Co to jest egzekucja komornicza?

Egzekucja komornicza to przymusowe odzyskanie rzeczy lub środków od dłużnika i zwrócenie ich wierzycielowi. Wszczęcie egzekucji następuje z na wniosek wierzyciela, który przedstawia go u właściwego komornika.

Jednak aby doszło do postępowania egzekucyjnego, w pierwszej kolejności wobec niesolidnego płatnika musi być przeprowadzona windykacja polubowna, na którą składają się między innymi:

• przypomnienia o płatności (np. SMS czy telefon),
• próba nawiązania kontaktu z dłużnikiem w celu porozumienia, 
• dostarczenie dłużnikowi przedsądowego wezwania do zapłaty,
• negocjacje. 

W takich sytuacjach najczęściej wynajmuje się firmy windykacyjne, które we współpracy z zawodowymi windykatorami szybko i skutecznie ściągają długi. 

Jeśli powyższe metody nie zadziałają, a dłużnik nadal uchyla się od zapłaty, jest to wystarczająca podstawa do tego, aby sprawę skierować do sądu.

Komornik sądowy, który jest jednocześnie funkcjonariuszem publicznym, dokonuje wszczęcia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela. Zakres podejmowanych przez niego działań przewidziany jest w kodeksie postępowania cywilnego i najczęściej obejmuje zajęcie ruchomego i nieruchomego majątku osoby zadłużonej na poczet zaciągniętych przez nią zobowiązań finansowych.

Jak wygląda egzekucja komornicza?

Na wstępie warto zaznaczyć, że aby wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne, komornik musi otrzymać od Ciebie prawomocny tytuł wykonawczy (nakaz zapłaty lub wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności), który wydał Ci sąd.

Egzekucja komornicza jest ostateczną drogą do odzyskania swoich pieniędzy. Osoba, która decyduje się w ten sposób ściągnąć od swojego dłużnika należność, najprawdopodobniej wyczerpała już wszystkie dostępne narzędzia windykacyjne.

Poniżej przedstawiamy krok po kroku, jak wygląda wszczęte postępowanie egzekucyjne:

1. Wydanie przez sąd tytułu egzekucyjnego – jest to wyrok, wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty, które otrzymujesz po zakończeniu postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi.
2. Złożenie wniosku o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności – wówczas tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, bez którego nie może zostać wszczęte postępowanie egzekucyjne. 
3. Skierowanie wniosku o wszczęcie egzekucji komorniczej – mając już tytuł wykonawczy, możesz złożyć wniosek o wszczęcie postępowania komorniczego w odpowiednim sądzie rejonowym. 
4. Komornik sądowy powiadamia dłużnika o rozpoczęciu egzekucji komorniczej – informacja ta przybiera formę pisemną wysyłaną do osoby zadłużonej listem poleconym lub przekazywana jest mu osobiście. Dłużnik dowiaduje wówczas się o rozpoczętym postępowaniu egzekucyjnym i dalszych krokach. 
5. Ustalenie majątku dłużnika – w pierwszej kolejności komornik sądowy spróbuje ustalić majątek osoby poddanej egzekucji komorniczej. Od przeprowadzonej analizy zależeć będzie, co zostanie poddane zajęciu. W tym przypadku dłużnik ma obowiązek złożenia wykazu swojego majątku, od którego nie może się on uchylić. Próba ukrycia majątku grozi nałożeniem surowej kary finansowej.
6. Komornik dokonuje zajęcia – czyli następuje formalne rozpoczęcie czynności egzekucyjnych i przejęcie części majątku dłużnika, aby zabezpieczyć lub wyegzekwować spłatę długu. Może to dotyczyć np. wynagrodzenia, konta bankowego, ruchomości, nieruchomości lub innych składników majątku.

Zajęcie z wynagrodzenia za pracę 

Częstym krokiem podejmowanym przez komornika jest zajęcie środków z wypłaty dłużnika. Należy jednak pamiętać, że zajęciu nie może ulec całe wynagrodzenie dłużnika z tytułu umowy o pracę, a jedynie jego część. 

Ile wynagrodzenia może zająć komornik?

Komornik może zająć część wynagrodzenia za pracę, ale przepisy przewidują konkretne limity takiego zajęcia. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę komornik musi pozostawić dłużnikowi kwotę minimalnego wynagrodzenia netto, które od 1 stycznia 2025 roku wynosi około 3 510,92 zł. Jeśli pracownik zarabia więcej, komornik może zająć do 50% wynagrodzenia netto z tytułu zwykłych długów (np. kredytów czy pożyczek) lub do 60% w przypadku zobowiązań alimentacyjnych. Przy zajęciach alimentacyjnych nie obowiązuje gwarancja pozostawienia minimalnego wynagrodzenia. W przypadku kar porządkowych z kodeksu pracy zajęcie może wynieść nawet 90% pensji, ale wtedy dłużnikowi musi pozostać co najmniej 1/10 minimalnej pensji.

Wysokość zajęcia zależy także od formy zatrudnienia i wymiaru etatu. Jeśli ktoś pracuje na część etatu, kwota wolna od potrąceń jest proporcjonalnie niższa. Z kolei w przypadku umów cywilnoprawnych (np. zlecenia) komornik może zająć całość wynagrodzenia, chyba że umowa ma charakter ciągły i przypomina etat — wtedy stosuje się podobne zasady ochrony jak przy umowie o pracę.

Zajęcie z rachunku bankowego 

Komornik uprawniony jest także do zajęcia rachunku bankowego dłużnika. W tym celu musi ustalić, w którym banku osoba zadłużona posiada konto. Jeżeli dłużnik samodzielnie nie wskaże komornikowi sądowemu placówki bankowej, ma on prawo poszukać jej we własnym zakresie. Komornicy korzystają w tym celu z systemu Ognivo, w którym znajdują się dane o wszystkich rachunkach założonych w bankach funkcjonujących w Polsce. 

Gdy uda się ustalić bank, komornik sądowy zgłasza wniosek o zajęcie rachunku na rzecz wszczętej egzekucji komorniczej. Od tej chwili to właśnie on włada kontem zadłużonego oraz pieniędzmi, które na nie wpływają.

Zajęcie z emerytury i renty

Zajęciu komorniczemu może ulec również emerytura i renta dłużnika.  Podobnie jak w przypadku zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik zobowiązany jest pozostawić osobie pobierającej wyżej wymienione świadczenia taką sumę pieniędzy na koncie, która jest jej niezbędna do przeżycia. 

Nierzadko to jedyny dochód osiągany przez osobę zadłużoną, dlatego zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach, zajęciu może ulec wyłącznie 25% od kwoty minimalnej. 

Ruchomości i nieruchomości

Dłużnik nie uchroni także przed egzekucją komorniczą ruchomości i nieruchomości. Co ciekawe, żadna z tych rzeczy nie musi być prawnie stwierdzona jako jego własność. Do poddania danej rzeczy licytacji komorniczej wystarczy fakt, że dłużnik jest jej stałym użytkownikiem. W toku postępowania egzekucyjnego komornik ustala, kto posługuje się daną rzeczą. Warto wiedzieć ile trwa cały proces od wniosku o wszczęcie egzekucji, do zakończenia.

Ile trwa egzekucja komornicza?

Czas trwania egzekucji komorniczej nie jest w żaden sposób z góry określony. W praktyce działania komornika trwają tak długo, aż nie nastąpi pokrycie należnej należności. 

Tak więc postępowanie egzekucyjne może trwać zarówno kilka miesięcy, jak i nawet kilkadziesiąt lat. Wszystko zależy, chociażby od tego, czy stwierdzono bezskuteczność egzekucji. To ile trwa ściąganie długu przez komornika, uzależnione jest przede wszystkim od sytuacji majątkowej dłużnika i czasu potrzebnego na ewentualne wyegzekwowanie pieniędzy, czy licytację majątku.

Z tego też względu trzeba być świadomym tego, że dopóki osoby podlegające egzekucji komorniczej żyją i posiadają swój majątek, a roszczenie wierzyciela w dalszym ciągu nie zostało zaspokojone, to komornik może nadal bez żadnych przeszkód egzekwować prawnie należność. 

Co więcej, nawet jeśli dłużnik umrze, jego spadkobiercy mogą odziedziczyć po nim długi, a tym samym zostać poddani egzekucji komorniczej. Mogą się jednak przed tym uchronić, decydując się na:

• odrzucenie spadku,
• zrzeczenie się spadku (dziedziczenia).

Koszt egzekucji komorniczej

Egzekucja komornicza, co prawda, cechuje się większą skutecznością w porównaniu z klasyczną windykacją należności, ale generuje za to znacznie więcej kosztów. 

W 2025 r. opłata za egzekucję komorniczą jest jednolita i może wynosić:

• 3% – jest to preferencyjna opłata egzekucyjna i płaci ją dłużnik, jeżeli w ciągu miesiąca od dowiedzenia się o wszczęciu postępowania egzekucyjnego spłaci część lub całość swojego zadłużenia,
• 5% – inaczej opłata przy umorzeniu, którą uiszcza wierzyciel, jeśli będzie on osobą, która wstąpi o umorzenie egzekucji. Dłużnik zapłaci ją wtedy, gdy w ciągu miesiąca spłaci cały swój dług, lub kiedy dojdzie do porozumienia z wierzycielem,
• 10% – podstawowa opłata egzekucyjna, którą płaci dłużnik,
• 10% - opłatę tę ponosi wierzyciel, jeśli wszczęta egzekucja komornicza okaże się bezzasadna. 

Kiedy egzekucja komornicza jest bezskuteczna?

O bezskutecznej egzekucji będziemy mówić wtedy, kiedy komornik nie będzie miał możliwości odzyskać należności na rzecz wierzyciela w drodze egzekucji komorniczej. W sporej większości przypadków dzieje się tak, gdy osoba zadłużona jest osobą bezrobotną albo pobiera pensję równą kwocie wolnej od zajęcia, czyli minimalne wynagrodzenie. Oprócz tego bezskuteczna egzekucja zostanie ogłoszona, jeśli na rachunku bankowym dłużnika nie będzie żadnych środków pieniężnych, nie dysponuje on nieruchomościami czy ruchomościami. 

Co komornik może zająć?

Egzekucji komorniczej podlegają między innymi:

• nieruchomości, np. mieszkanie własnościowe;
• ruchomości (np. samochód czy jacht); 
• wynagrodzenie za wykonywaną pracę;
• rachunek bankowy i zgromadzone na nim środki;
• emerytura i renta.

Zajęciem można objąć także składniki zaliczające się do innych praw majątkowych (np. akcji czy udziałów w spółce).

Czego nie może zająć komornik?

Komornik, wykonując swoją pracę, musi postępować w taki sposób, aby nie pozbawić dłużnika środków do życia. Dlatego też istnieją takie rodzaje mienia, które nie może zostać zajęte w drodze egzekucji. Należą do nich między innymi:

• świadczenia alimentacyjne, 
• świadczenia pieniężne, które wypłacane są w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
• świadczenie 500+,
• świadczenia rodzinne, 
• dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe,
• przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika.

Co to jest windykacja komornicza?

Windykacja komornicza to inaczej proces egzekucyjny prowadzony przez komornika sądowego w celu dochodzenia należności pieniężnych od osób, które zalegają z uregulowaniem swoich zobowiązań finansowych. W ramach tego procesu, na podstawie tytułu wykonawczego wydanego przez sąd, komornik podejmuje działania mające na celu zabezpieczenie środków majątkowych dłużnika w celu spłaty długu. Jest to procedura stosowana jako ostateczność w przypadku niespłacania zadłużenia, mająca na celu ochronę interesów wierzyciela i zachowanie prawidłowego funkcjonowania systemu wymiany pieniężnej. Dla dłużnika jest to sytuacja zdecydowanie niekorzystna, dlatego ważne jest unikanie jej poprzez terminową spłatę zobowiązań.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czym jest egzekucja komornicza?

To ostatni etap windykacji, w którym dochodzenie należności odbywa się pod przymusem prawnym.

Kto prowadzi egzekucję komorniczą?

Egzekucję prowadzi komornik sądowy, który jest funkcjonariuszem publicznym.

Czy można od razu kierować sprawę do komornika?

Nie, wcześniej warto skorzystać z pomocy firmy windykacyjnej i próbować odzyskać dług polubownie. Do wszczęcia egzekucji konieczne jest też orzeczenie sądu.