Cesja wierzytelności – wzór z omówieniem

Odzyskaj pieniądze z firmą windykacyjną

Cesja wierzytelności to popularne rozwiązanie, które pozwala wierzycielowi przenieść przysługujące mu prawa na inną osobę lub firmę. Dzięki temu może on szybciej odzyskać pieniądze lub pozbyć się problematycznego długu, a nabywca wierzytelności zyskuje możliwość jej dochodzenia. W praktyce cesja bywa wykorzystywana w relacjach między przedsiębiorcami, w obrocie fakturami czy przy sprzedaży portfeli wierzytelności przez firmy windykacyjne. W tym artykule znajdziesz nie tylko gotowy wzór umowy cesji wierzytelności, ale również szczegółowe omówienie, jak prawidłowo przygotować taki dokument i o czym należy pamiętać przy jego zawieraniu.

Na czym polega cesja wierzytelności?

Cesja wierzytelności to przeniesienie prawa do dochodzenia długu z jednej osoby (cedenta) na inną (cesjonariusza). Najczęściej dotyczy to sytuacji, w której wierzyciel chce zbyć swoją wierzytelność — np. z powodu problemów z jej wyegzekwowaniem lub chęci szybszego uzyskania gotówki. Nabywca wierzytelności wstępuje w prawa dotychczasowego wierzyciela i zyskuje możliwość żądania zapłaty od dłużnika.

Warto podkreślić, że cesja wierzytelności może nastąpić bez zgody dłużnika, o ile umowa między stronami nie zastrzega inaczej. Dłużnik powinien jednak zostać poinformowany o zmianie wierzyciela, aby mógł prawidłowo spełnić swoje zobowiązanie wobec nowej strony umowy.

Treścią cesji wierzytelności, jak sama nazwa wskazuje, jest wierzytelność, czyli prawo do żądania zapłaty od dłużnika. Funkcją cesji wierzytelności będzie przeniesienie wspomnianych uprawnień na inny podmiot.

Strony cesji wierzytelności

Stronami umowy cesji wierzytelności będą cedent i cesjonariusz. Cedent, czyli osoba przelewająca prawa do wierzytelności, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Cesjonariusz, czyli osoba nabywająca prawo do wierzytelności poprzez umowę cesji wierzytelności.

Zawarcie tego typu umowy powoduje, iż świadczenie staje się należne nabywcy, a dotychczasowy wierzyciel przestaje nim być. Jest to dla niego o tyle korzystne rozwiązanie, iż pozbywa się on całego ciężaru, związanego z procesem odzyskiwania długu.

Porównaj bezpłatnie firmy windykacyjne

Cesja wierzytelności – podstawa prawna

Operacja przelewu uprawnień do wierzytelności normowana jest w Kodeksie cywilnym, a dokładniej w art. 509 - 518 k.c.

"Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania."

Największe kontrowersje, stanowiące swoiste ograniczenie w swobodnym przepływie wierzytelności budzi „zastrzeżenie umowne”. Zapis ten jest swego rodzaju czynnikiem obstrukcji w procesie zawiadywania przez przedsiębiorcę jego portfelem.

Cesja wierzytelności – jakie korzyści?

Umowa cesji wierzytelności to zobowiązanie zawierane stosunkowo często na rynku gospodarczym. Opcja ta jest korzystna zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób fizycznych.

Osoby fizyczne spotykają się z cesją polis ubezpieczeniowych na bank w sytuacji, kiedy podpisują one umowę kredytową. Dzięki temu bank czy firma pożyczkowa mają możliwość zabezpieczyć się na wypadek niespłacania udzielonego kredytu, co skutkuje przelaniem na bank świadczenia odszkodowawczego, które przysługuje osobie ubezpieczonej.

Przedsiębiorcy mają do dyspozycji o wiele więcej zastosowań, jakie daje im umowa cesji wierzytelności. Przede wszystkim traktowana jest jako sposób, aby wspomóc finansowanie działalności gospodarczej przedsiębiorstw.

Na ogół jednak instytucja cesji wierzytelności wykorzystywana jest przez przedsiębiorców, którzy z jakiegoś powodu nie chcą dochodzić roszczeń od dłużników w pojedynkę. Wówczas, dzięki umowie cesji wierzytelności podmioty zewnętrzne, np. firmy ściągające długi, stają się nowymi wierzycielami dłużnika, ściągając od niego zaległą kwotę zadłużenia. To zrozumiałe podejście, ponieważ windykacja polubowna i sądowa na własną rękę bywają czasochłonne i wyczerpujące. Cesja wierzytelności wykorzystywana jest też przez firmy w przypadku korzystania z usługi faktoringu.

Cesja wierzytelności w faktoringu

Cesja wierzytelności to nieodłączny element faktoringu, czyli usługi polegającej na finansowaniu nieopłaconych jeszcze faktur. W praktyce wygląda to tak, że przedsiębiorca (faktorant) przekazuje faktorowi prawo do swoich wierzytelności z tytułu wystawionych faktur, a w zamian otrzymuje od niego natychmiastowe środki pieniężne. Cesja wierzytelności stanowi tu formalną podstawę do tego, aby faktor mógł później dochodzić należności od kontrahenta.

W faktoringu najczęściej stosowana jest tzw. cesja jawna, co oznacza, że kontrahent (dłużnik) zostaje poinformowany o przekazaniu wierzytelności i dokonuje zapłaty bezpośrednio na konto faktora. Dzięki temu przedsiębiorca poprawia swoją płynność finansową. W takim przypadku konieczne będzie spisanie umowy przelewu wierzytelności. Podobne działanie podejmuje się podczas przenoszenia wierzytelności na firmę windykacyjną.

Przelew wierzytelności na firmę windykacyjną

Przelew wierzytelności, zwany również cesją, to proces przeniesienia praw do należności z jednego podmiotu na drugi. W przypadku umowy przelewu wierzytelności, posiadacz wierzytelności (czyli osoba lub firma, która ma prawo do otrzymania określonej kwoty od dłużnika) przekazuje te prawa na inną osobę lub firmę, zwaną cesjonariuszem.

Z profesjonalnym odzyskaniu środków pomagają firmy windykacyjne lub kancelarie specjalizujące się w tego rodzaju działaniach. Podejmują się one zadania odzyskania długu od dłużników w imieniu pierwotnego wierzyciela.

Znajdź firmę windykacyjną

Co może być przedmiotem cesji wierzytelności?

Na kanwie polskiego prawa uznaje się, iż przedmiotem cesji mogą być wszystkie wierzytelności z wyjątkiem tych, których cedowaniu sprzeciwiają się przepisy ustawy, zastrzeżenia umowne bądź właściwość zobowiązania (dotyczy wierzytelności osobistych).

Niemniej warto nadmienić, że zgodnie z przepisami prawa cesja nie musi dotyczyć całej wierzytelności. Oznacza to, że jak najbardziej można scedować tylko jej część. Według prawa możliwa jest również cesja wierzytelności przyszłych.

Cesja wierzytelności przyszłych

Interesujący jest również fakt, że umowie cesji podlegać również mogą wierzytelności o charakterze przyszłym. Jednakże powołując się na kodeks cywilny [Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93] należy spełniać w tym przypadku konkretny wymóg. Otóż jeśli przedmiotem cesji jest wierzytelność, która jeszcze nie powstała, musi koniecznie względem niej istnieć stosunek prawny, według którego powstanie ona w przyszłości. Cesja wierzytelności przyszłych również wymaga zawarcia umowy przelewu. Co ważne w prawie istnieją także wierzytelności, które nie mogą być przeniesione.

Co nie może być przedmiotem cesji wierzytelności?

Nie każda wierzytelność może być swobodnie przeniesiona na inną osobę lub firmę. Przepisy prawa oraz charakter niektórych zobowiązań wykluczają możliwość ich cesji. Przedmiotem cesji nie mogą być w szczególności:

• wierzytelności ściśle związane z osobą wierzyciela, np. alimenty, renty, odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu,
• wierzytelności, których zbycie jest wyłączone przepisami prawa, np. niektóre roszczenia wynikające z prawa pracy,
• wierzytelności, których cesja została wyraźnie wykluczona w umowie między stronami.

W przypadku takich wierzytelności ich zbycie byłoby bezskuteczne lub nieważne. Dlatego przed sporządzeniem umowy cesji zawsze warto upewnić się, że konkretne roszczenie faktycznie może być przedmiotem takiej transakcji. Umowa przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na osobę trzecią (może to być firma), warto wiedzieć, jak taką umowę napisać.

Umowa cesji wierzytelności – wzór z omówieniem

Poniżej prezentujemy przykładowy wzór, który posłużyć może jako umowa cesji, pozwalająca przelać wierzytelności innemu podmiotowi.

Omówienie

1. Standardowo, jak przy każdym dokumencie, należy wskazać miejscowość oraz datę jego sporządzenia.
   
2. i 3. Oba punkty są miejscem, w którym wpisuje się miejscowość oraz datę zawarcia umowy.

4. W tym miejscu wpisuje się dane cedenta, czyli pierwotnego wierzyciela, który chce przelać do niej prawa innemu podmiotowi.

5. W tym miejscu wpisuje się dane cesjonariusza, czyli nowego wierzyciela, który staje się nabywcą wierzytelności.

6. W podpunkcie 6 trzeba wpisać dokładne dane dłużnika, pozwalające na jego identyfikację.

7. Tytułem, z którego wynika przelewana wierzytelność, może być np. niezapłacona faktura.

8. Wartość przelewanej wierzytelności.

9. Tu należy słownie określić wartość przelewanej wierzytelności.

10. W tym miejscu wskazuje się dokładną datę, w której roszczenie stało się wymagalne, czyli będzie to dzień po upływie terminu płatności np. niezapłaconej faktury.

11. Tutaj widnieje pole, gdzie można wpisać, jakie dokumenty, z których wynika wierzytelność, zostały załączone do umowy.

12. Sprzedając wierzytelność, określa się cenę, którą nabywca powinien uiścić przy zakupie. Należy podać dokładną wartość.

13. W tym punkcie sporządzający umowę powinien słownie zapisać wartość kwoty, za którą sprzedaje on wierzytelność.

14. i 15. Aby umowa stała się ważna zarówno cedent, jak i cesjonariusz składają czytelne i własnoręczne podpisy.

Dlaczego zawiadomienie dłużnika o cesji jest ważne?

W celu uniknięcia nieporozumień, wynikających ze zmiany wierzyciela, informuje się osobę zadW celu uniknięcia nieporozumień, wynikających ze zmiany wierzyciela, informuje się osobę zadłużoną o scedowaniu wierzytelności. Robi się to przede wszystkim po to, aby dłużnik po prostu wiedział, komu spłacić należność.

W sytuacji kiedy nie zostało mu to przedstawione, może on spłacić dług pierwotnemu wierzycielowi, co naturalnie rodzi niemałe zawiłości. Wtedy nabywca wierzytelności będzie musiał skontaktować się ze zbywcą wierzytelności i wezwać go do zwrotu pieniędzy.

Przelew wierzytelności a niewypłacalność dłużnika

Przelew wierzytelności nie wpływa na sytuację majątkową dłużnika — jeśli jest on niewypłacalny, cesja nie rozwiązuje tego problemu. Nabywca wierzytelności (cesjonariusz) przejmuje prawa do dochodzenia długu, ale także ryzyko związane z jego ewentualną nieściągalnością. Oznacza to, że jeśli dłużnik nie ma środków lub majątku, z którego można zaspokoić wierzytelność będącą przedmiotem przelewu, nowy wierzyciel również może mieć trudności z odzyskaniem pieniędzy.

W praktyce firmy windykacyjne czy faktorzy często przed dokonaniem cesji analizują sytuację finansową dłużnika, by ocenić ryzyko transakcji. Warto pamiętać, że nawet w przypadku niewypłacalności dłużnika, cesja wierzytelności może być opłacalna dla zbywcy, ponieważ pozwala odzyskać, chociaż część należności.

Odzyskaj pieniądze od dłużnika

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czym jest cesja wierzytelności?

To przeniesienie prawa do wierzytelności z dotychczasowego właściciela (cedenta) na inny podmiot (cesjonariusza).

Kto jest kim w cesji?

Cedent to zbywca wierzytelności, a cesjonariusz to jej nabywca.

Czy istnieją różne rodzaje cesji?

Tak, w praktyce stosuje się kilka rodzajów cesji wierzytelności.

Czy każdą wierzytelność można zbyć?

Nie. Nie można cedować wierzytelności, jeśli zabraniają tego przepisy, zapisy umowy lub wynika to z charakteru zobowiązania.

Kto najczęściej podpisuje umowę przelewu wierzytelności?

Przedsiębiorcy często przekazują przeterminowane wierzytelności firmom windykacyjnym lub nieprzeterminowane należności wynikające z faktur, firmom faktoringowym.